Matheson Collection > Canu Llywarch Hen
(219)
Download files
Complete book:
Individual page:
Thumbnail gallery: Grid view | List view
III. 19a-20a NODIADAU 123
19a ny thyrvis. Os tyrfu, cf. Ll. turbo "to disturb, to throw
into disorder or confusion", cynhyrfu. Yn ôl B.T. 29,
Eidon y wan, hwch y tyruu. Cyfeiria D. at yr enghraifft
hon wrth esbonio turio ("Terram effodere more porcorum.
Taliesin dicit tyrfu), cf. R.P. 8 b 11, gnawt y uoch turyaw
kylor. Os yr un gair yw yma, anodd credu bod ny yn
gywir. Pes newidid i ry, a ellid yr ystyr "Crynodd fy
mraich" ? Ond ansicr wyf a all tyrfu olygu hynny, gw.
B.T. 77, 8 (tyruawt molut) ac uchod ar I, 20a, tyruit.
Credaf y dylid darll. ry i fynd gyda ry gardes ; neur dorres.
Gw. ymhellach B.T. 64, 11, rytharuawr (darll. rythar-
nawr ?), lle ceir treigliad llaes ar ôl ry (cf. B.T. 64, 4,
rychanaf; B.B.C. 88, Typhrinom) ; B. iii, 263-5, ar tarnu.
Neu cf. tarfu (D. arcere, dispergere, absterrere, T.W.
absterreo "tarfu ymaith, dychrynu, hylltrawu". Y mae
hwn (a hylltrawu) yn nes i roi ystyr addas ; ac nid oes
anhawster ynglŷn â darll. teruis. Yn y Voc. Com. rhydd
Norris, Corn. Drania ii, 424, tarnutuan "phantasma", a
chynnig darll. taruutuan (gw. Wms. Lex. tarofan, "A
phantom, fright, terror" ; tarosfan). Rhydd D. tarfutan
(o'i Li. Land. ef, sef rhyw gopi o'r Voc. Corn.) "phantasma"
= T.W. taruudan (s.v.) : gw. ar hyn Loth, R.C. xli, 410.
ry gardws P.T., gardwys R. ; os darll. gardes ceir odl
lawn trwy'r englyn, er nad yw hynny yn orfodol. Cymeraf
y ferf fel garddu (nid treigliad o carddu) ; cf. B.T. 64,
rybarnawr, rybarn, lle na ddangosir y treigliad ar ôl vy
mewn hen gerdd. Nid yw garddu gan D., ond cf. B.T. 66,
Dayar yn crynu ac eluyd yn gardu; Llan. 2, 215, gwelet
dyn truan yn gardu dwylyaw a garym druan dostur ganthaw;
Cy. iv, hawth vyd gwelet dyn yn garthu dwylaw . . . trws
pren mawr yn garthu wrth y gwympaw (? R.P. 39 b 36,
gwedy gardu rwy=H. 35, cardu ; B.T. 24, 10, dyar gardei
bun). Ystyr garddu, felly, yw cyfEroi, ysgwyd, crynu ;
garddu dwylo "wringing one's hands" ? Deallaf y 11. oU
i olygu fod braich y bardd wedi coUi ei nerth, yn crynu ;
ei eis (mynwes) yn cyffroi ; ac felly arweinir at y 11. nesaf,
"Fy nghalon a dorrodd".
20a Pam y dychwelwyd at y gelain ? Yr unig ystyr i dorri'r
pen a'i gludo ymaith oedd nad oedd cyfle i gladdu'r corfí
19a ny thyrvis. Os tyrfu, cf. Ll. turbo "to disturb, to throw
into disorder or confusion", cynhyrfu. Yn ôl B.T. 29,
Eidon y wan, hwch y tyruu. Cyfeiria D. at yr enghraifft
hon wrth esbonio turio ("Terram effodere more porcorum.
Taliesin dicit tyrfu), cf. R.P. 8 b 11, gnawt y uoch turyaw
kylor. Os yr un gair yw yma, anodd credu bod ny yn
gywir. Pes newidid i ry, a ellid yr ystyr "Crynodd fy
mraich" ? Ond ansicr wyf a all tyrfu olygu hynny, gw.
B.T. 77, 8 (tyruawt molut) ac uchod ar I, 20a, tyruit.
Credaf y dylid darll. ry i fynd gyda ry gardes ; neur dorres.
Gw. ymhellach B.T. 64, 11, rytharuawr (darll. rythar-
nawr ?), lle ceir treigliad llaes ar ôl ry (cf. B.T. 64, 4,
rychanaf; B.B.C. 88, Typhrinom) ; B. iii, 263-5, ar tarnu.
Neu cf. tarfu (D. arcere, dispergere, absterrere, T.W.
absterreo "tarfu ymaith, dychrynu, hylltrawu". Y mae
hwn (a hylltrawu) yn nes i roi ystyr addas ; ac nid oes
anhawster ynglŷn â darll. teruis. Yn y Voc. Com. rhydd
Norris, Corn. Drania ii, 424, tarnutuan "phantasma", a
chynnig darll. taruutuan (gw. Wms. Lex. tarofan, "A
phantom, fright, terror" ; tarosfan). Rhydd D. tarfutan
(o'i Li. Land. ef, sef rhyw gopi o'r Voc. Corn.) "phantasma"
= T.W. taruudan (s.v.) : gw. ar hyn Loth, R.C. xli, 410.
ry gardws P.T., gardwys R. ; os darll. gardes ceir odl
lawn trwy'r englyn, er nad yw hynny yn orfodol. Cymeraf
y ferf fel garddu (nid treigliad o carddu) ; cf. B.T. 64,
rybarnawr, rybarn, lle na ddangosir y treigliad ar ôl vy
mewn hen gerdd. Nid yw garddu gan D., ond cf. B.T. 66,
Dayar yn crynu ac eluyd yn gardu; Llan. 2, 215, gwelet
dyn truan yn gardu dwylyaw a garym druan dostur ganthaw;
Cy. iv, hawth vyd gwelet dyn yn garthu dwylaw . . . trws
pren mawr yn garthu wrth y gwympaw (? R.P. 39 b 36,
gwedy gardu rwy=H. 35, cardu ; B.T. 24, 10, dyar gardei
bun). Ystyr garddu, felly, yw cyfEroi, ysgwyd, crynu ;
garddu dwylo "wringing one's hands" ? Deallaf y 11. oU
i olygu fod braich y bardd wedi coUi ei nerth, yn crynu ;
ei eis (mynwes) yn cyffroi ; ac felly arweinir at y 11. nesaf,
"Fy nghalon a dorrodd".
20a Pam y dychwelwyd at y gelain ? Yr unig ystyr i dorri'r
pen a'i gludo ymaith oedd nad oedd cyfle i gladdu'r corfí
Set display mode to: Large image | Transcription
Images and transcriptions on this page, including medium image downloads, may be used under the Creative Commons Attribution 4.0 International Licence unless otherwise stated. 
| Early Gaelic Book Collections > Matheson Collection > Canu Llywarch Hen > (219) |
|---|
| Permanent URL | https://digital.nls.uk/76550771 |
|---|
| Description | Welsh poetry. Llywarch Hen (Llywarch the Old) was a hero of the British 'Old North' (Scotland and Northern England) to whom the poetry was originally attributed. |
|---|---|
| Shelfmark | Mat.51 |
| Additional NLS resources: | |
| Attribution and copyright: |
|
More information
|
|
| Description | Items from a collection of 170 volumes relating to Gaelic matters. Mainly philological works in the Celtic and some non-Celtic languages. Some books extensively annotated by Angus Matheson, the first Professor of Celtic at Glasgow University. |
|---|
| Description | Selected items from five 'Special and Named Printed Collections'. Includes books in Gaelic and other Celtic languages, works about the Gaels, their languages, literature, culture and history. |
|---|