Blair Collection > Cuairtear nan gleann âo Mhâairt 1840 [-March 1843]

1842.] Beatha Sir UiUeam Wallace. 69
Pheairt, 's an eaiball 'nan trobbal ; agns ma hlia hintiias a" cheatliarn-
aich Wallace mor roimlie so, blia e nis nainliarra I
Latlia no dlia na dlici'^h so, thug Wallace a laoicli (io choille eile.
dluth do Phpairt. Am fad 'sa l)ha iad an so, blia 'gbniis aiire 'tiii dol
an diasda 'sa rithist, do'n bbaile, ann an rincbd manaicb, fcuch ciod a
chitheadh na chluiinipadh e. Latha de na liiitbean, chunnaic cnid-
eiginn e a cbuir amharas air, airson a niheudaclid, a bha anacuiinsearh,
affus thug e fairblieanadh do'n t-seanalair. An ath latha thainig am
manach mor, blia cearcal sbaighdearan a ibiota mu'n cuairt do'n tigh
do'ti (leach e stigb. Cbaidb so iniise do Wallace. Cbuir e air a thiota
aodacb boirionnaich. Chaidb e marh, auus thubhairt e ris na Sasnnn-
aicb uu'n rolih am fear bha iad ag iarraidh, Wallace, air a gb.Iasadb 'na
leithid so do sheomar. A stigb leum dusan no dha, a*s brisdear an
dorus, a's otbail orra gu'n d'fbuair iad an ndmbaid ; acb bha'n namhaid
mu'n am leth-mbile m lob as a' bbaile. Coma, lean ditbis sbaighdearan
e, a sbaoil leo fein gu robb am boirionnach so neo-cbumanta mor, agus
duineil roltas. B'f hearr dhoibh fuireacb aig baile ; oir cba luaithe
fhuair Wallace iad a mach o'n bbaile, na thioiindaidh e orra, agus le
'cblaidheamh beag, a bha f-luicbte fo 'chirb, sguidse e na cinn dbiubb-
Thoisicb a nis iomadh do mliaitbean na h-Alba ri naire a ghabhail
gu'n do leig iad le Wallace agus a bbuidheaim bhig coir agus aobhar
an duthcha 'sheasamh co fada 'na aonar. Theannaich iad a nis mu
'bhratairb 'nan ceudaTi. Am measg cbaich, bha'n sgoileir ard, Blair ^
agus fiuran gaisgeil, mac do Shir Iain Graham. Bha cairtealan an
airm Shasunnaich a nis aig Lochmabain, fo chomannd fir, Clifford.
Chaidb Wallace aon latha an riochd duine bbochd do'ncharnpa; agus
air da Clifford fbaicinii a' deanamb tair agus a' toirt maslaidh do
fhear-duthcla, tharruing e 'chlaidbeamb <iileas *tailinn. agus cbuir se
troimh 'chridbe e I Cha luaithe thainig so gu cluasan a' champa, na
sheid iad an trompaid a chum catha. Ruith Wallace chum a dhaoine,
a dh'innse mar rinn e. Thug e ordugh dhoibh an combnard fha'_'ail,
agus iad fern a cbuir an ordugh aims a' cboill bu tiueha. Cha
Vfhada gus an d'thainig an namhaid. B'e Blair, caraid Wallace, a'
cbeud fliear a leoin iad. Cha luaithe chuimaic Wallace a cbaomh
cbaraid a call 'fhala, na thoisich e orra. 'Sann a sin a bha 'chomh-
dbail ! Bha na Sasunnaich a nis a' dol air an ais, 'nnair c6 chunnacas
a tighinn gu'n cobhair, le 'ch.eudan, ach an gaisgeach Morcland. Cha
robh comas aig na h-Albannaich a nis dol a null no nail — bha iad air
an cuairteachadh ; acb cbuir iad rombpa nach geilieadh iad 's iad beo !
Chunnaic Wallace Morehmd a gearradb sios a dhaoine mar asbluiain
air gach laimh. Leum e 'na cbomh<lhail. Ru ndiorach an coinneacb-
adb, ach cba bu bhuan an comhrag. Cha b'fhada gus na chaisg
claidheamh Wallace 'iotadh 'na fhuil — ni 'nuair chunnaic an tarm,
tharr iad as. Lean Wallace agus a dhaoine iad, acrach agus fann mar
l)ba iad, gus an dVainig iad am baile, atrus na ghlac iad e gun bhuille
a bhualadh. Ghabh iad beagan bidh 'us dibbe. airus mach a ghabii
iad gu Caisteal Crawford. An so, an (ieisib dhoibh na h-uiread (\fiii
namhaid a mharbhadh, cbuir iad an caisteal ri theine.
Na dheigb so, runaich iad sgapadh re a' gbeamhraidh. Chaidh