Blair Collection > Cuairtear nan gleann âo Mhâairt 1840 [-March 1843]

70 Beatha Sir Uilleam Wallace. V^^Y*
gach fear gu 'dhachaidh, ach chaidh an gaisgeacli Wallace a shealltuirm
a leannain gu haile Lanark. Dli'innis i do Wallace gach car 'us lub
a dli'fheuch Hesilrig, ceann an airm Sliasunnacli, clinm a h-aigne
'bliuanachd, 's gun smuain aige gu'n robh Wallace an gaol oirre. Phos
a' bliean-uasal so agus Wallace an ceann beagan laiihean ; agus chaith
iad an uine gus an ath earrach mar bu chubhaidb do lanain oig —
cupan an sonais a' cuir thairis le sitb, le gaol, 's le tlacbd. Tbainig
Hesilrig iomad uair re na h-uine a dh'iarraidh a laimhe, 's gun fbios
aige mar thachair. Chuir Wallace roimbe uair no dba an ceann a
sgarradh o 'cboluinn ; ach roijhnaich e dail a chuir sa' chuis, gus an
cruinnicheadh e 'dhaoine. Bha'n t-arm Sasunnach a' creacbadb 'sa
miileadh na duthcha, 's gun duine a cuir grabadi) orra. Cha b'urrainn
Wallace so a sbeasamh. Sbeid e'n trompaid. Fhreagair na creagan
— cliual' a dhaoine — chaidh gach fear 'na eideadh — agus thogadh a
bhratach aon uair eih^ I 'Nuair tbainig so gu cluasan Hesilrig, chuir
SB e fein air cheann deich ceud fear-cogaidh, 's a mach 'thug e an toir
orra. Thuit an oidhche, agus clia d'f buair e iad ; asfus tbainig e do'ii
bhaile. Cliaidh innse dlia an so gu'n robh Wallace am falach re
uine an tigh na mnatli-uaisle ; agus cha'n e sin, ach gu'n robh i
fein agus Wallace posda ! 'Nuair chuala Hesilrig so, clia bu stad
dha gus an d'rainig e 'tigh. Bha i 'na cadal ; agus ma bha, b'e sin
an cadal luaineach, bruailleanach, breislineach ; agus cha b'ioghnadh
e I Dhiiisg a' bhruid Shasunnach i le 'ghuth mucail ; agus an deigh
a mlomhachadh, cha deanadh a deoir, 'sa h-urnuigb, 'sa h-aslachadh,
air a gluinean riiisgte. diughadh air — tharruing e 'chlaidheainh, agus
shath e 'na ciidhe e ! !
'Sann ortsa, mhic-chridhe, tha e feitheamh, 'nuair chluinneas Wal-
lace e! 'S iomad tnile Sasunnach a chriothnaiclieas air a sbon so — 's
iomad sruthan a ruitheas deartr chum na traghad le fuil air a shon so!
Cha b'fhada gus an cuala Wallace an sgeul broiiach. Ma chuala,
cha robh mionaid ri chall. Bha nis an oidhche aun, agus na Sasunn-
aich 'nan leapaichean, a?us, ar leo fein, Ian ihearuinte. Rainig Wal-
lace an geata, agus, le ultach mor cloiche, spealg e 'chomhla. Thuit
iad air an nambaid anns gach cearn, 'gam marbhadh 'nan ceudna. Cha
b'fhois do Wallace gus an d'fhuair « mach mortair a mhnatha, agus
na ghearr e 'na cheithir cheithreannan e.
" An lamh a bheir, 'si 'gheibh."
'Nuair clmnnaic Albainn co buadhar 'sa bha Wallace, ghreas na
h-uiread diubh chum a chobhair — ni 'nuair chuala lomhar, righ Shas-
uinn, tbainig e air cheann armailte mhor, gus an smaladb. Choinnich
na seoid aig Biggar, baile beag an taobb so do Dhiineidion ; agus ma
choinnich, 'sann a sin a bha'n t-slachdradb ! Ciod a th'agad air, a
leushadair, ach gu'n i\o chuir Wallace r.^^n?. a sheoid an ruaig orra;
agus am beagan a mbair beo dhiubli, bu bhuidhe leo Sasunn a thoirt
orra, agus Righ lomhar air an ceann !
Gheibh sibh an corr ri nine, ma's maireann
Mactalla.