Books and other items printed in Gaelic from 1841 to 1870 > Eachdraidh na h-Eaglaise

124
EACHDRAIDH NA H-EAGLAISE. [B.T. 325—755.
air gach ni bha ainmeil chur an ceill. Co chuireadh an
aghaidh an neach bu mho eolais agus foghluim’s a b’fhearr
ur-labhairt ’na linn? Bha e ainmeil a thaobh a mhi-fhortain
co math’s a chailean. Itugadh e am pailteas, bha e do theagh-
lach co nasal ’s a bha ’s an Boimh. Bha Boethius socair,
saibhir, foghluimte, fiosrach, ceart agus carannach—seasamh
leis an fhirinn, ’s a’ comhnadh nam bochd. Thog Theodorus,
a thug fainear a luach, e gus na dreuchdan a b’airde, agus a
dha mhac an tils an edge. Bha e nis sona, nam biodh sonas
iomlan, no seasmhach, anns a bheatha so ; ach chaochail sin,
agus chaidh a dhite gu h-eucoireach ’s a bhinn a thabhairt
amach. Na dhaigneach’s ’na cheanglaichean chuir e leabhar
ri cheile “ air Furtachd fealhanachd,1'' leabhar ro luachmhor,
a chuireadh urram air daoine foghluimte nan linnibh a threig.
Cha b’e mhain a chuis dhitidh chuireadh an aghaidh an duine
bu mho foghluim agus soilleireachd ’na am fein.—gu robh e air
son a dhuthaich a shaoradh o shluagh allmharrach, ach gu do
sgriobh e mar an ceudna ’n aghaidh barailean dhaoine dheal-
aich ris an eagiais cheart, no bha saobh-chreidmheach ;—cuid
d’an robh Theodorus fein tabhairt geill.
Bha moran a sgriobh mu chuspairean bha toirt a steach
deasboireaehd agus connsachaidh do’n Eagiais—ged nach robh
ni ur no ro araid ’g a thabhairt chuige leo, bhiodh e mi-fheumail
bhi cur sios ainmean mu nach ruig sinn leas tuilleadh a radh.
Bha iadsan a sgriobh eachdraidh an duthcha,—no eachdraidh
na h-Eaglaise, mar an ceudna, gun an t-oilean finealt a tha
feumail chum eolas a sgaoileadh agus soilleireachd a thabhairt
mu nithe bha dol a cuimhne, no’m folach an dorchadas nan
linnibh aineolach sin. ’S iad na seanachaidh is ro airidh air
iomradh, Procopius agus Agathias—chaidh a cheud aon diubh
le Belisarius gu cogadh na Feudailt agus Africa;—choisinn e
urrad do chliu’s gu do thogadh e gu h-inbhe agus dreuchdan
urramach. Sgriobh e da leabhar air cogadh Phersia, dithis *
air cogadh nam Bhandals, agus ceithir air cogadh nan (Joth-
ach. Bha e cliuthachadh lustiniain agus Theodara, gu ro-
mhor, air-son gach subhaile agus maitheas ; ach an cunntas
diomhair bh’air a chur a mach, ’s a chaidh chur as a leth-san