Matheson Collection > Canu Llywarch Hen

§16. YR lAITH lxxvii
Rhyw fíroenochi y mae leuan, ond eto dywed galon y
gwir. Y mae yn y canu syml hwn lawer o eiriau anodd
iawn eu deall, cytunaf yn rhwydd. Ond y mae'r anaws-
terau hyn, pa mor ddiflas bynnag ar y pryd, yn bwysig
i ategu hynafiaeth y cyfarwyddyd gwreiddiol. Weithiau,
fodd bynnag, nid ydynt ond cibddellni golygydd a
chopîwr ! Methais a deall XI, 39b, am Eryr EU ar faes
y gwaed, gw. td. 211 :
Ryuore kinyawa.
A methodd eraill o'm blaen ! Ond ddoe damweiniais ar
yr esboniad. Mewn hen lawysgrifau fel y Llyfr Du,^
a hefyd yn y darn hynaf o Gymraeg y gwn amdano, sef
yr ail nodyn yn Llyfr St. Chad., L.L. xliii, ceir R yn aml
yn lle r ; y mae R yn debyg iawn i k, a chymysgid hwynt
(cf. isod, td. 62, rac kat; 171 , Rerygyl, Rerygyl) . Wrthddar-
llen Ry-uore 'rhy fore', ceir ystyr addas i'r cysylltiadau
a grym arswydus yn yr englyn. Gwleddai'r Eryr yn
rhy fore ! Yn lle hen air anodd, cyfore, dyma ddau air
diweddar (a hen), y gwrthwyneb i ry-hwyr. Ac eto, er
nad oes hen air prin yma, y mae beiau'r copîwyr yn
tarddu o fethu a deall llawysgrif wedi ei hysgrifennu
mewn hen ddull. Ac nid hon yw'r unig enghraifft.
Yn y Nodiadau drwodd tynnais sylw at olion yn
nhestun y Llyfr Coch o orgrafí hŷn, a brofai ond odid fod
gwreiddiol unwaith yn orgraff y Llyfr Du, e.e.:
e am y ; I Ib llem ; 14a welas ; 39a Lloeger.
i am y : I 48a kyni ; [III, 2c llewenid], III, 46c
wisc ; VI, 14c gwiiv ; XI, 45c, Argoetwis
(ondcf. PT).
n am u am w : VI, 24b bydant.
iB.B.C. 3, 1, 3, 5, 6, 7, 8, etc.