Matheson Collection > Caithréim Cellaig

Marcán mac Cillíiie, Xár mac Guaire agus daoine
nach iad. Fuiiitcar saol-ré Cheallaigh i saol-ré
Ghuaire 'na chéile ag an údar i dtreó is nach féidir
an bréag fileata aithneachtáil thar an fhírinne
stairiúil.
Cé nach dtig linn a chnithú anois mar gheall
ar an gcaoi athruítear an pros ó chóip go chéile
gurbh é údar na ndán a dheachtuigh an Caithréiui
idir phrós agus íilíocht 'sé ár mbarúil láidir giirbh é.
Cumadh cuid de'n fhilíocht e.g. an dá dhán atá
luaidhte againn cheana {Mairg thréices cléirchecht
ar cheird agus Is mo chen, a maiten ban !) ar aon
nós, sul ar cumadh an pros a ghabhann leo. Castar
líntc filíochta as an dá dhán seo linn sa bprós ag 11.
309 ( =148 de réir Is. B), 420 ( =452, 4G0), 423 ( =464),
425 (=467), 517 (=458). Is léir go bhfuair an sgéal
grcim chó daingean sin ar intinn an fhile i n-éis
na dánta áilne seo a bheith cumtha aige gurbh éigin
dó leanacht de go dtí go rabh cruth liteardha
curtha aige ar an sgéal iomlán. Nil aon aimhreas
ná gur múnluíodh an t-ábhar fileata i bfuirm dáin
ar dtús agus nach rabh sa bprós acht gléas chun
gliiaiseacht an sgéil a choinneáil ar siúl ó dhán
go chéile. Déanann sé faillighe ar a innseacht dúinn
ag deire an sgéil céard a thárla do Mhuircadhach
mac Eoghain. Aii é an chaoi go rabli sé sin ráite
'na iomlán aige cheana san dán fada lena gcrioch-
nuitear an sgéal {Fás anocht aitreab Eogain) agus
gur lease leis a aithinnseacht ? D'éirigli leis ar
chaoi iongantaigh anam agus anál a chur i gcorpán
fuar na staire. Is daoine beo iad a fhir agus a mhná
óga. Feiethear dhúinn go bhfuil aithne againn
ortha lc fada ag léigheamh fútha dúinn. Tá fiiinneamh
drámach sa sgéal. Bhi tuigsint ao- an údar do'n