An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volume 49--51, January 1954--December 1956

AN GAIDHEAL OG
taigh seo cus ro-bheag dhuinn, agus cha
b’fnuilear dhuinn garradh cus na’s mb na am-
fear seo. Bu mhiann leamsa caisteal mor
cloiche a bhith. againn. Bach air t’ais chun
an eisg agus iarr air caisteal a thoirt duinn.”
“A bhean,” arsa an t-iasgair, “cha toigh
leam dol chun an eisg a rithist agus rud
iarraidh air as ur. Is dbcha gum bi e feargach
rium. Bu choir dhuinn a bhith socair sona gu
lebir anns an taigh bhbidheach seo. ”
“Nach tu a tha gbrach ! ’’ arsa, a bhean. “Is
math a tha fhios agamsa gun toir e dhuit na
dh’iarras tu air. Bach air t’ais agus chi thu !’’
Chaidh an t-iasgair sios do’n chladach, ach
bu trom a chridhe. Sheas e aig oir na mara
agus ghlaodh e,
Fhir na mara, nach eisd thu rium!
’S e miann mo mhnatha gu toir thu dhuinn
Sochair no tiodhlac no cobhair gu luath.
“Seadh,’’ arsa an t-iasg, “agus gu db a tha
a’ bhean agad ag iarraidh a nis?”
“Bu mhath leatlia,’’ arsa an t-iasgair gu
dubhach, “fuireach ann an caisteal cloiche.’’
“Bach dhachaigh,’’ arsa an t-iasg, “agus
chi thu i ’na seasamh aig dorus a’ chaisteil.”
Chaidh an t-iasgair dhachaigh, agus nach
ann a bha a bhean ’na seasamh gus failte a
chur air aig geata a’ chaisteil.
“Seall! ” arsa ise, “nach breagha seo uile ! ”
Agus chaidh iad le cheile a steach do’n
chaisteal, agus bha. an sin de shebmraichean is
de sheirbhisich, agus de chathraichean bir is
de bhuird bir, na dh’fhoghnadh do neach air
bith. Agus air eul a’ chaisteil bha garradh,
agus m’a thimcheall bha pairce a bha a’
sgaoileadh a mach leth-mhile, agus i lom-lan
de chaoraich, de ghobhair, is de fhbidh; agus
ann an euirt a’ chaisteil bha stabuill agus
bathaichean.
“Uill,” arsa an duine, “tha fhios gum bi
sinn sona sunndach a nis, agus an caisteal
breagha seo againn fhad agus as beb sinn! ’ ’
“Is dbcha gum bi,’’ arsa a bhean, “ach
fanaidh sinn gus am faic sinn.’’
An ath-mhadainn, an uair a dhiiisg Iseabail,
phut i an duine aice le a h-uilinn agus
thubhairt i ris, “Eirich, a dhuine, agus dean
cabhaig. Feumaidh tusa agus mise a bhith
’nar Bigh air an tir seo.”
“O, a bhean,” arsa an t-iasgair, “car son a
dh’iarramaid a bhith ’nar Bigh? Chan ’eil
iarraidh sam agamsa a bhith ’nam Bigh.”
“Ach tha iarraidh agamsa a bhith ’nam
Bigh,” arsa Iseabail.
“Thusa!” arsa an t-iasgair, “ciamar as
urrainn dhuit-sa a bhith nad Bigh? Chau
urrainn an t-iasg Bigh a dheanamh dhlot.”
‘A dhuine,” arsa ise, “na abair an cbrr m’a
uneighinn! Falbh thusa, agus faic. Is miann
leamsa a bhith ’nam Bigh.”
Dh’fhalbh an duine gu tursach sios chun a'
chladaich agus sheas e aig oir na mara agus
dh’eigh e,
Fhir na mara, nach eisd thu rium !
’S e miann mo mhnatha gun toir thu dhuinn
Sochair no tiodhlac no cobhair gu luath.
“Seadh,” arsa an t-iasg, “agus ciod e as
aill le do mhnaoi a nis?”
“Ochan!” arsa an t-iasgair, “is aill leatha
a bhith ’na Bigh.”
“Bach dhachaigh,” arsa an t-iasg; “is
Bigh i cheana.”
Chaidh an t-iasgair dhachaigh, agus an i.air
a. dhluthaich e air a’ phalais nach ann a
chunnaic e buidheann shaighdearan, agus
chuala e fuaim dhrumachan is thrompaidean.
An uair a chaidh e a steach, nach ann a
ehunnaic e a bhean ’na suidhe air righ-
chathair mhoir de br is de neamhnaidean, agus
crun bir air a ceann, agus air gach taobh dhith
bha sianar mhaighdeanan bga alainn.
“Seadh, a bhean,” arsa an t-iasgair, "is
Bigh thu a nis.”
“Is Bigh mi a nis,” arsa ise.
Dh’amhairc e oirre greiseag agus an sin
thubhairt e, “A bhean, nach mor an ni e a
bhith ’nad Bigh! Tha fhios nach miannaich
sinn dad tuilleadh a nis fhad agus as beb sinn. ”
“Chan ’‘eil mi cho cinnteach a sin,” arsa
ise. “Is flor gur Bigh mi, ach tha mi
cheana a’ fas caran sgith de bhith ’nam Bigh.
Bu mhath leam a bhith ’nam Impire! ”
’Nad Impire, an eadh?” arsa an
t-iasgair. “Car son a dh’iarradh tu a bhith
’nad Impife?”
“A dhuine,” arsa ise, “rach thusa chun an
eisg agus iarr air Impire a dheanamh
dhiomsa. ’ ’
0, a bhean,” arsa esan, “chan urrainn an
t-iqsg Impire a dheanamh dhiot, agus cha bu
mhath leamsa sin iarraidh air.”
“Is mise an Blgh,” arsa Iseabail, “agus
is tusa mo thrbill. Falbh gu grad agus dean
an rud a dh ’iarr mi ort! ’ ’
Mar sin b’fheudar do’n iasgaif falbh, ach,
arsa esan ris fhein os iosal, “Cha bhi
buannnachd sam bith againn as an obair seo
air a’ cheann thall. Fasaidh an t-iasg sgith
de ar cuid iarrtasan agus an uair sin bidh
aithreachas oirnn gun d’iarr sinn a leithid
air. ” .
Cha b’fhada gus-an d’rainig e an cladach.
Sheas e aig oir na, mara agus ghlaodh e,. .
— 14 —