An Comunn Gàidhealach Publications > Deo-gréine > Volume 17, October 1921 to September 1922

AN DEO-GREINE
Leabhar XVI I.J Ceud Mhios an t-Samkraidh, 1922. [Earrann 8.
CLAR-INNSIDH.
Page.
As Deidh an Taghaidh, 113
Turns do Ghleann an t-S61ais, 114
From the Book of the Dean of Lismore, 115
Branch Visitation, 116
Oran Abhachdach, 117
Sgeul Bhloinigein Bhig, 118
“Celtic Art,” ... 121
The Secretary’s Page, 122
The Future of the 'Gaelic Language, 123
Leaving Certificate Examination, 1922, 124
Branch Beports, 126
Expressiveness of Gaelic, ... ... ... 127
Mod Donations, 127
AS DEIDH AN TAGHAIDH.
Tha stri an taghaidh a nis air dol
seachad, agus tha fiughair agam nach dl-
chuimhnich a’ chuideachd a chaidh a chur
air leth gu ciiram a ghabhail de oileanachadh
na cloinne an sgoilean Gaidhealach an
dleasannas a tha mar fhiachaibh orra ’nan
dreuchd. Is e sin ullachadh a dheanamh a
chum gum faigh a’ Gh&idhlig an cothrom as
cbir dhith anns gach sglreachd. An cuid de
chearnan de’n diithaich, a reir is mar tha
mi a’ cluinntinn. tha luchd-teagaisg na
Gaidhlige gann, agus aig a’ cheart dm, chan
eil e soirbh an uireasbhuidh a leasachadh.
* * *
Ach mar tha an seanfhacal ag radh, is ann
uidh air n-uidhe a thogar an caisteal. Mar
tha ciiisean an drdsda, chan ’eil againn ach
an garadh a thogail leis na clachan a
th’againn. Am beagan uine, math
dh’fhaoidte gum bi luchd-foghluim a tha
comasach air Gdidhlig a bhruidhinn cheana,
deas gu a teagasg mar bu chbir. Cha dean
an comas sin a mhain an gnothuch; feum-
aidh am fear-teagaisg eblas cuibheasach a
bhi aige air litreachas na Gdidhlig, a gndth-
rian, agus na riaghailtean a gheibhear ann
an leabhar-taibse, no an Grammar, mar a
theirear am Beurla, chum sebladh a thoirt
do chloinn air a mhodh cheart gu a
sgriobhadh le snas, agus saor o mhear-
achdan. Bidh cothrom aig sgoilearan
Gaidhlig air seo fhaotainn ’san Oban agus an
Inbhir-nis toiseach an fhoghair ’sa tighinn,
agus tha dbchas againn gun gabh iad an
cothrom sin.
A reir an iomraidh a chithear anns an
Deb-Ghreine air a mhios a chaidh, rinn
siorrachd Inbhir-nis agus Earra-ghaidheal an
dleasannas cho fada sa rachadh aca -air re
nan trl bliadhna mu dheireadh. Ach a
thaobh Siorrachd Bois, Duthaich Mhic-
aoidh, agus Siorrachd Pheairt, dh’fhaodadh
ciiisean a bhi na b’fhearr, nan robh an
“t-Ughdarras” air barrachd suime a
ghabhail. Chan ’eil duthaich an Albainn
anns am faighear Gaidhlig cho coitchionn ri
taobh an iar Hois. Tha i cho bed sa bha i
riamh o cheann gu ceann de Leodhas.
Bheir na Leodhasaich an aire dha sin. Tha
Duthaich Mhic-aoidh a’ dusgadh &s a chl6
cadail a thuit oirre o chionn bhliadhnachan.
Bhiodh <3 ’na chulaidh-mhaslaidh do’n
t-sluagh na measadh iad cainnt Bob Dhuinn
mar rud gun fhiu Airson Pheairt dheth,
chan eil agam r’a r&dh ach gu bheil am
prlomh bhaile f&n fo bhuaidh nan Gall ann
an tomhas mor, air chor agus nach ’eil aig
an t-sluagh ach an t-ainm a bhi Gaidhealach.
Ach an ceitman iomallach na sglreachd, tha
Gh&idhlig a’ togail a cinn a chionn gu bheil
roinn de’n t-sluagh fhathast dlleas do a
taobh. Mur cum muinntir sglreachd iad