An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 44--45, January 1949--December 1950

An Gaidheal Og
Aimik an Traig'h
Le GILLE PADRAIG
ABHEIL fhios agad,” arsa Bus-dubh ri
Bl&ran, “ ck bheil Cost a’ Mhilcein?”
“ An ann san Eilean Sgitheanach a tha e,
timcheall air Rubha an Diinain?”
“ Chan ann, chan ann 1”
“ Is ann am Barraidh a dh’fheumas e
bhith?”
“ Bhuil, a Bhlkrain, is ann a tha thu cur
’nam chuimhne an naidheachd a bha aig
Fearchar air an fhreagairt a thug am bodach
air a’ cheistear. ‘ C6,’ arsa an ceistear c6ir,
‘ a thuirt a leithid seo?’ ‘ Mur e P61, ’s e
Habacu,’ arsa am bodach! Abair thusa cruinn-
leum agad eadar Rubha an Diinain is Bkgh
a’ Chaisteil! Tha mi cinnteach nach ’eil
ckil a dh’fhios agad agus, o nach ’eil, b’fhearr
dhuit gu mdr a bhith ceart onarach agus sin
aideachadh na bhith cumail a mach gur
h-aithne dhuit rud air nach ’eil fhios agad idir
idir.”
“ Dean thusa, a mhic, air do shocair, agus
innsidh mise dhuit an dearbh kite anns a bheil
e. Tha e direach air taobh siar Leddhais.
Agus d6, a nis, a tha agad ri rkdh?”
“ Car son nach tug thu Leddhas ort an
toiseach, ma thk?”
“ Tha fhios sin agad fhdin. Ach na bi
thusa cur an aineolais air creutair as fhekrr
eolas na thu fhdin. Cuiridh mise nise ceist
ort fhdin. Cia Hon sedrsa feamann a tha ann?
Tha fhios agad gur h-ann de thoradh a’ chlad-
aich a tha am milcean, nach ’eil?”
‘‘ Tha, gu dearbh.”
‘‘ Ma thk, fiach gun dean thu feum dheth.
Rud fallain a tha sa’ mhilcean, a chuilein,
agus is fhekirrd do chiall na dh’itheas tu
dheth.”
‘‘A bheil an duileasg maith?”
“ Is esan a tha ann sin maith. Ith thusa
do ledir de’n duileasg agus dl do ledir de
uisge fior an fhuarain an uair a chuireas an
duileasg am pathadh ort, agus cha mhdr a
bhios de dhragh agad de’n dotair eadar seo
is Samhainn. Nach e sin, a bhobag, a’ chomh-
airle a bhiodh aig an Dotair Bhkn dhaibh ’na
latha, eadar an t-Eilean Sgitheanach is Uibhist:
‘ Ckl eanntag agus duileasg a’ chladaich, ’s
chan ’eil an cdrr air do shon, ’s ma theid
agad fhein air am buain is ann as luaithe
bhios luaidh air do chor.’?”
“ An e dotair maith a bha san Dotair
Bhkn?”
” Bha e cho maith cha mhdr ris na
h-Ollamhan Muileach, agus fbghnaidh sin.”
” An cuala tu riamh an rud a thuirt
SGIAL NAN CAT (bho t.d. 29)
do’n eilean, bha i nis a sheachd briaghad, agus
gu dearbh bha a h-athair gu maith sunndach
a’ dol dachaidh leatha.
An uair a chunnaic a’ Bhan-righ cho klainn
agus a bha an nighean is ann a shaoil i gum
b’fhekrr dhi an nighean aice fdin a chkradh
do’n eiiean cuideachd. Chuir a’ Bhan-righ a
comhairle ris an Righ mu dheidhinn na cuise
agus bha esan dednach gu ledir an nighean
mhaol, charrach a chur do’n eilean an iomall
a’ chuain.
Fhuaras sgioba is sgoth agus chaidh an
nighean mhaol charrach do’n eilean.
Chunnaic i an taigh mar a chunnaic an td
eile e. Co-dhiubh, thainig a’ phiseag a steach,
ach cha b’e fkilte chridheil a thug i dhi.
” A bheathaich ghrknnda,” ars ise, ” cha
ruig thu a leas a bhith a’ smaoineachadh gu
faigh thu sgath dhiom-sa. Chan ’eil agam
ach biadh aon oidhche—beag gu ledir dhomh
fdin—agus chan ’eil fhios agam cd as a tha
an ath thrath dol a thighinn.”
Cha robh aig a’ phiseag air ach i fdin a chur
am falach an kite air chor-eigin gus an deach-
adh an nighean mhaol, charrach a laighe, agus
an uair sin chaidh a’ phiseag a steach fo na
plaideachan a rithist.
An uair a bha ise gu tuiteam ’na cadal
chuala i sporghail mu’n uinneig agus chuala
i guth ag dibheach, “ Bheil ‘thu staigh, a
churra-mhigios ?”
‘‘ Tha, a churra-mhkgais,” ars a’ phiseag.
“ Am blais mi na bheil air do chulaibh?”
“ Blaisidh, blaisidh,” ars a’ phiseag.
Agus leum cat mdr fiadhaich a steach nach
fhacas riamh a leithid, agus ciadan eile as a
dhdidh, agus chaidh iad am bad na h-inghine
maoile, carraiche agus shin iad air a riasladh
as a cheile.
An ceann na bliadhna thkinig an Righ le
sgothaidh is le sgiobaidh, ach, ma thkinig,
cha robh sgial air an nighinn mhaoil charraich
ach na cnamhan.
Tekrlach Beag a bha os cionn a’ Chlachain.
an Sgire Far an Duthaich MhicAoidh, ris an
dotair an uair a chuir e fios air? ‘ Dd,’ arsa
an lighiche, ‘ tha cekrr ort?’ ‘ Is ann fiach
an innseadh tu sin domh a chuir mi fios ort,’
arsa Tekrlach. ‘ Tha thu gld iosal,’ arsa am
fear eile. ‘ Cha robh mi riamh gld krd,’ arsa
Tekrlach.”
” Dd cho ard is a bha e?” arsa Blkran.
“ Tha mi deanamh dheth gu robh e mu chdig
troighean uile gu Idir. Ach bha e cho cruaidh
ris na daragan,” arsa Bus-dubh.