An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 44--45, January 1949--December 1950

|S| AX^ A1IHI I]A L i>U
MIOSACHAN GOMUNN NA H-OIGRIDH
Leabhar II AN LUNASDAL. 1950 Aireamh 8
Ngial nan Cat
Le IAIN N. MACLEOID
BHA siud ann roimhe Righ agus Ban-righ.
Bha aon nighean aca agus bha i cho
klainn ris a’ ghr&n ghil shamhraidh. An
uair a bha iad am mire shdlais th&inig tinneas
air a’ Bhan-righ agus dh’eug i. An ceann
iiine an d^idh sin ph6s an Righ Ban-righ
eile, agus bha aon nighean aca, ach bha i
seo maol, carrach. Cha robh seo gun eud
do’n Bhan-righ. Mar a bha an nighean aice
fein a’ fas suas is ann is gr&nnda a bha i dol.
Latha bha siud bha a’ Bhhn-righ ’na sedmar
agus i a’ iiachainn ach ciamar a chuireadh i
as do’n nighinn bhdidhich. Siiil gun tug i c6
a thkinig a steach ach an eachlach-urlair, agus
rinn i gurraban aig an dorus Is i ag r&dh :
“ Tha thusa sin, a chreutair bhochd, is gun
mhdran toileachaidh agad, agus cha bhi
toileachadh agad gu siorruidh gus am faigh
thu air cur as do’n nighinn bhdidhich ud.”
“ Theirig thusa do’n t-se6mar,” ars ise,
“ agus theirig ’nad leabaidh, agus an uair a
chluinneas tu an Righ a’ tighinn dachaidh
cuir balgam fiona ’nad bhial. Foighnichidh e
ciod a 'tha ce&rr ort, agus canaidh tusa gu
bheil thu ag cur a mach fuil do chridhe leis
an arraban, agus nach ’eil comas aig duine air
furtachd a thoirt dhuit ach aige-san. Canaidh
esan an uair sin, ‘ Ciod a bhiodh aig Righ
nach fhaigheadh Ban-righ?,’ agus their thusa
ris gur h-e an aon rud a leighiseas tusa, ma
chuireas e an nighean bhoidheach ud air falbh
fad bliadhna do’n eilean ud a tha an iomall
a’ chuain far nach bi duine bed ach air son aon
oidhche, gum bi thu sona.”
“ Fiach nach toir thu do’n nighinn bhdidhich
ud ach dlreach 16n oidhche, agus mo Ikmh-sa
dhuit an uair sin gum bi thu sona.”
Sin mar a bha. Cha b’fhada gus an cuala i
coiseachd an Righ a’ tighinn am fagus, agus
rinn i na h-uile nl a dh’iarr an eachlach-iirlair
oirre. Dh’innis i dha mar a bha i ag cur a
mach fuil a cridhe leis an arraban agus nach
robh duine ann a dheanadh leigheas oirre ach
e fhein.
“ Beannachd dhuit-sa,” ars esan, “ ach
mallachd do bhia! t’ionnsachaidh. Ged is
cruaidh ormsa mo nighean a chur air falbh, ni
mi mar a tha thusa ag iarraidh gus do
riarachadh.”
Air an larna-mh&ireach fhuair e sgoth is
sgioba agus ch&irich iad orra. Chuir an Righ
I6n oidhche agus earradh bliadhna do’n
sgothaidh. R&inig iad an t-eilean agus dh’fh&g
iad an nighean bhdidheach an sin.
Ghabh i suas gu meadhon an eilein agus
chunnaic i bothan beag, briagha ann, a bha
air a sgeadachadh leis na h-uile goireas. An
ceann tacain thkinig i a mach gu bial an doruis
agus ciod a thkinig a steach ach piseag.
Thdisich a’ phiseag ’ga sliobadh f&n ri a
glim agus coltas an acrais oirre. Rinn an
nighean bhdidheach koileachadh m6r ris a’
phiseig, agus thuirt i rithe: “O chreutair bhig,
nach tu tha laghach!” Thog i ’na
h-uchd i agus thuirt i rithe : “ Ged nach ’eil
agamsa ach trkth na h-aon oidhche, gheibh
thusa do chuid deth.” Dh’eirich i agus thug
i cha mhdr na h-uile mir a bha aice do’n
phiseig.
An ceann beagan uine ghabh i mu thkmh
agus leum a’ phiseag ’na leabaidh air bialaibh
na h-inghine. Bha an nighean gu tuiteam ’na
cadal an uair a chuala i sporghail aig an
uinneig agus guth ag &bheach, “ Bheil thu
staigh, a churra-mhlgios?”
“ Tha, a churra-mhkgais,” ars a’ phiseag.
“ Am blais mi na bheil air do chiilaibh?”
“ Cha bhlais, cha bhlais,” ars a’ phiseag,
agus cha chualas sporghail tuilleadh an oidhche
sin.
Chaidil i gu sunndach, agus an uair a dhiiisg
i anns a’ mhadainn cha robh sgial air a’
phiseig, ach an ceann tacain thkinig i agus
coinean mdr ’na bial agus dh’fhkg i e aig
casan na h-inghine. Chuir /an nighean air
doigh e air son am bidhe agus ghabh iad
gr&m le ch&le.
Cha robh latha fad na bliadhna nach robh
a’ phiseag a’ tighinn dachaidh le 16n an latha
—is d6cha maigheach no ian no coinean.
AN uair a ruith an iiine thkinig a h-athair
leis an sgothaidh agus an sgiobaidh, agus,
ma bha an nighean briagha mun deachaidh i
(An corr air an ath-dhuilleig)
29