Skip to main content

‹‹‹ prev (3) Page 3Page 3

(5) next ››› Page 5Page 5

(4) Page 4 -
Four
Sruth, Di-ardaoin, 30 latha de’n Cheitein 1968 l
SRUTH
Di-ardaoin, 30 latha de’n Cheitein 1 968
Thursday, 30th May 1968
Co-chruinneachadh nan Toraidh
Bha tair aig Mgr. Heath bochd o chionn seachdain
no dha a’ fiachainn ris gach roinn dhe ’n bhuidhinn aige
a thoileachadh. Bha aige ri oraid a dheanamh aig Co-
chruinneachadh nan Toraidh Albannach a chordadh
riutha uile ach, aig an aon am, is ann dha ’n roinn dheis
no ‘an right wing’ a bhuineadh a’ chuid as motha a bha
anns an eisdeachd ann am Peairt.
Ge brig ciamar a chord an Co-chruinneachadh no
an “Assembly” a tha e am beachd a chur air chois ann
an Alba ris a’ bhuidhinn aige fhein cha do chord e ri
buidhinn sam bith eile. Thuirt na Libearailich nach robh
ann ach an da dhoigh air Alba a riaghladh, an darna
cuid a Parlamaid fhein a bhith aig Alba gun ughdarras
sam bith aig Parlamaid Lunnainn oirre, no parlamaidean
beaga a bhith aig a’ Chuimrigh, Sasuinn agus Alba airson
ghnothaichean a bhuineas dha na duthchannan sin air leth
agus Parlamaid Mhor airson ghnothaichean a bhuineas do
Bhreatunn uile gu leir (an doigh-riaghlaidh a tha na
Libearailich fhein ag iarraidh). Tha na Soisealaich ag
radh gu bheil doigli eile aca-san airson barrachd cum-
hachd a thoirt do Alba ach chan eil iad ag innse cai! mu
dheidhinn fhathast. Tha fhios againn uile de tha a’
Bhuidheann Naiseanta a’ saoilsinn de na beachdan aig
Heath.
Tha e sbilleir nach bitheadh an aon chumhachd as
fheumaile, is e sin cumhachd airgead a chosg, aig an
“Assembly” no an Co-chruinneachadh a tha na Toraid-
hean a’ dol a chur air chois ann an Alba, agus cha bhith-
eadh lughdachadh sam bith anns an lamh-an-uachdar a
tha aig Westminster air an duthaich seo.
Tha e mar gun d’ rainig na h-Ard-toraidhean ann an
Alba comhla' agus gun d’ thuirt iad: “Tha e soilleir gu
bheil torr de na h-Albannaich ag iarraidh feinriaghlaidh.
Bheir sinn dhaibh seorsa de Pharlamaid far am faod iad
a bhith cur as an corp, ach cha dhean e difir sam bith
dhuinne ann am Westminster oir is ann againne bhitheas
a’ chumhachd mar as abhaist.” An robh rud sam bith
anns an oraid aig Mgr. Heath a bheireadh air duine
reusanta smaointinn gu robh mo charaid cearr ’na bharail?
Mememto Mori
With a large financial banger, costing £28,000, the
National Trust for Scotland announced last week its plans
for the Culloden battlefield site. The Highlands Board
are chipping in with £16,000, as well we might expect it
to do, seeing the project will attract the tourists.
The project to be unleashed in the unsuspecting cem¬
etery at Drumossie Moor is to consist of increased
facilities which will give, according to the Press release,
“additional reception and information facilities for visitors
to Culloden without disturbing the essential peace and
sanctity of the historic site.”
This is a project the full character of which has not
yet been announced.
Perhaps one might gain an idea from the fact that
the new facilities will include a large room for the recep¬
tion of the public, where they can learn not only about
Culloden “but also about life in the Highlands then and
now, including of course, Gaelic culture.”
Why “ of course ”? Surely the whole project should
be centred round the fact that the Highlands were
Gaelic-speaking in 1745 — as was most of Scotland. The
Gaelic element in the information to be presented to visi¬
tors to the battlefield must loom large, be recognisable
and be wholly relevant.
The chairman of the HIDB has said in connection
with the project that “Culloden undoubtedly has a special
significance for the increasing numbers v^Jio visit it each
year, and it is right that this special significance should be
recognised in a fitting way as the Trust is proposing.”
Well, one hopes the Board’s intention is not to do a
Glencoe” on Culloden, as the Board seems to have the
main financial interest in the project. It is to be hoped
too that the wishes of the National Trust’s Culloden Com¬
mittee are not only respected, but implemented. For too
often has good advice been given to alien bodies by good
Highlanders who know better, only to have the advice
ignored. The Trust Committee has a heavy responsibility
for it must steer the way between the National Trust’s
desire to make money out of Culloden (or at least not to
make a loss) and the general requirement of Highland
people that the right of the dead of Culloden to peace,
quiet and tranquility must be respected.
The tourists must be told the truth about Culloden
and the Highlands then, and now. Nothing less will suffice.
Faicititi Bhuawn
GLANADH
a thaobh, air a leithid _
dhoigh s gun do cho dhuin mi
“ S e glaine as fhaisge ri
diadhaidheachd ”
S iad na boireannaich as
trice a bhitheas an sas anns
an obair seo agus mar sin s
gum o' ann bnuaipe fnein a
dh’ ionnsaich e an dol air ad-
^ i ,u • , , ■ agua nidi MU S
£ L thu,rtfimlse. ^.S?" ann nam measi-san a gheib-
fiar tha. n<; na nr an h-arairlh . e, .
hart seo. Ni mo a fhuair mi
boireannach a ’n uair ud a
theireadh nach b’ e seo an
mar tha ris na fir gu h-araidh, hear an fheadhainn "a°their doigh cheart. Ged nach fhaca
mu ghlanadh shoithichean,
saoilidh mi gum bitheadh a’
chuid mhor dhe na bharail
gur e obair fheumail. cheart, mi mo charaid o chionn
a th’ ann. Cha trie a dh’ aon- bhliadhnachan cha chuireadh
taicheas na fir riutha air a’ e ioghnadh orm ged a bhit-
67"aiT Phuing seo, ged nacheil e headh e ris a’ cheart sheol air
leir r dtHe th k Ih toU soirbh uaireannan am barail fearas — taighe fhathast.
dn ne fir k l,,han ^ “ air *' cMis « «>arraing asda. Tha aon rnd mu 'n dusdair
rhokr cT’a al lla ' air a Mur innis iad am barail gu fhliuch, gun lean an dusd ris,
shoirfiVhV, ira 111 or e glanadh follaiseach, chaneil agad ach agus gus feum e a nighe gu
sho. hrchhean is romadh do bhreithneachadh fhein a math trie. Ach tha fhios aig
planadh 61 mar a 1Y1 dheanamh, mar as fhearr as fir fhein nach teid dusdairean
glanadh aoda.nn, chasan, col- urrainn dut> a rgir dreach tioram fada fheum ,
lamn, aodaichean, atrneis aodainn n0 giillan na bodh. nighe an dras<| is a ritWst
aige. Mur a faigh thu ach agus gum bi dail ann gus am
seorsa de thosd rag tha sin bi iad tioram.
an comhnaidh na dhearbhadh Bithidh sgoil eile de fhir
cinnteach gu leor air de tha taighe ann a tha a’ creidsinn
taighe, urlar, bhallachan, a.m.
s.a.a. (agus mar sin air ad-
hart).
Nuair a theirear gur e
glaine as fhaisge a thig air dol air adhart san inntinn, no ann a bhith a’ sguabadh an
diadhaidheachd, de an sedrs<
glaine a tha air a chiallach-
sa’ chridhe. dusd gu leir a dh’ ionnsaidhi
- „ Chan e nacheil corra bhoir- 3n urlair agus ga thoirt air j
adh an seo? Thog an t-abstol eannach fhein ann a tha cho ^Ibh a sin comhla. Tha fhios-*
Pol agus lomadh diadhaire o darm s gun abair iad nacheil agamn gu robh an t-urlar 1
a latha-san an guth an ag- iad ris a> chleachdadh seo idir. dubh ri a sguabadh uair sa *
haidh neoghlaine an amannan Agus bheir iad dhut an t_aob_ latha co dhiu. Tha mi cinn-
fhein. Chuala sinn ard shean- har le facian cruaidhe, laidir, teach nacheil moran dhe na
aidhean na h-eaglais a’ dean- gu bheij iad a> deanamh h-urlair dhubha ri a faotainn
amh a cheart rud mu n beagan gianaidh) mar a tha an diugh, agus tha sin cho
neoghlaine a chi lad air gach feUmail, a h-uile latha dhe na math. Se a’ chuis an diugh ma
taobh. Chan e glame o n bhliadhna, agus mar sin nach- tha sguabadh an urlair air a
taobh a muigh a tha na pear eil sian a dh> fheum air an dheanamh le bruis no
sachan seo a moladh, ach taigh a chur bun os cionn aon sguabadh co dhiu se urlar
glame o n taobh a staigh no, t-seachdain no cealla diag sa’ samant, no fiodh, no carpat a
dh fhaodamaid a radh, glaine bhliadhna. Cha ghabh an th’ ann tha cunnairt ann gum
spioradai . fheadhainn dhripeil ris an bi cuid dhe ’n dusd ag eirigh
Ghaneil e cho turasda deili- letbsgeul seo. Nam barail-san air ais agus a laighe air buird
geadh ris a ghlaine spioradail cbaneji am beagan nach dean is eiie is an uair sin tha an
seo sa tha e ns a ghlaine eile, an glanadh bliadhnail a’ dean- glanadair air.ais far a robh e
, v.1 ‘ , , mi ^iciiicrviii i^ncivaiiiiciii a uv-aii- ^ ; ~ ^w
• 3 u , aine,, aachdrach. amb gianadb lathail nas mo. roimhe. Nach mor mar sin an
'1 O h ^ I Lq can V ,, ^ ,. , *- ^ * • ji
Ni riaghaltasan dhiithchannan Cha tigeadh do na fir a dhol t-sochair na h-uidheaman
moran a chum glame uadi- a steach ann an connSpoid dealain a ghabhas cur a feum „
drach a bhrosnachadh. Chan- dhe -n t-se6rsa seo. air cuid de dh’ urlair agus a ill
A thaobh a’ ghlanaidh lat- sMuigcas gu tearaint e am jl
- - - pocaid air leth.
Thoisich mise air suim a H
eil moran aiteachan a nise air
Gaidhealtachd, tir mor no eil-
S' faLSir! ktSfe ctlhdSkaYLirSSartach.
ban agus, ged a bha gu leor
toilichte le uisge an tobair,
cha do chuir duine an agh-
aidh cosgais an doigh uir.
S e cuis eile a tha anns a’
ghlaine spioradail. Chaneil na
adh seach mar a bha iad. A
dh’ aindeoin uidheaman ura
chaneil doigh air an dusd a
chumail bho laighe air airneis
taighe; mar sin cha sheach-
riagha.tasan is „a diadhairean ^ ^
comhnaidh dhe
robh e, s docha, nuair a bha
aon
bharail mu ’n neoghlaine
spioradail. Ged a bhitheadh,
their an riaghaltas nacheil e
ghabhail de saidheans
ghlanaidh nuair a bha mi re
laithean saorsa an oilthaigh a’
sireadh cosnaidh an caisteal ]l
mor mar “ ghille talla.” Thom- £
hais iad mo chomas le mo
mach a cuairt lathail tim- thoirt §u b6rd a§u!, iarraidh
cheall gach seomair, a’ dol or,n} a sgu.radb- Ged nach
thairis air gach ball
tiiaiiio cm 50.^11 L/aii an- • n i -i ■, 1H
neis gu curamach le dus- F11 u.aIY^’ nas ® na gea:
mar fhiachaibh orrasan, no ^■^hMr^omhnaWh cMs'oir frSr mi™" t-aite. I
nacheil e nan comas dad a ach a abadh an dusd bho S mi a bha air mo dhoigh; bha I
mil aneian. Air v • x.. nn nQ K’inni'innir'Tno no ci
dhianamh mu dheidh.
an laimh eile their na diad-
Air aQn ^jte yte eiie; chaneil an, °^r ^a b iantinniche na
,ad- doigh air a bhith cuidhteas e sguradh bhord fad an I
hairean nach e a mhain gu uile gu 1^ Dnuair^ hail, bha am biadh pailt, agus §
bheil an riaghaltas suarach am paigheadh feumail. Cars&on I
mu neoghlaine spioradail na na sgeilpe a dh, ionnsaidh a- mar sin nach saoilmn gu robh fl
duthcha, ach gu bheil lad !e i Yv- j - t-.- s- .
- dol air adhart a’ leigeil agus Dl -n’airt- air a'5
eadhon
a rithist o na bhord a dh’
a i i l111ol kj iid unwi va a c:ii , . - . A «
§a ionnsaidh na sgeilpe. Chi thu a fais8 air an diad’
anns na leabhraichean gun haidheachd .
ruith leis,
chuideachadh.
Faodaidh a’ ghlaine uach- h phaisgeas tu an
drach a bhith aig neach gun d » j d P gh irt ir
a ghlame spiorada.1 (cleas an d6i h , idh h
Fharasaich) agus, tha imcinn- bi gn dusd ajr a dhmladh a
teach a ghlame spioradail staigh agus gun cum fhu mar
gun a ghlame e,le. Ma their sin g g a rsui th an doru
mme beagan mu na ghlame faodafdh tu ^ chuid mh6r
uachdraich an seo, tha mi n dheth a chrathadh a dh. ionn.
gu
ghlaine uachdrach, cho
math ris a’ ghlaine spioradail,
10 :wj
il, 1
d- 9
dochas nach codhuin duine saidh a, bhlsir a mui h
bho sin nacheil suim agam Rha aQn air a
dhe ’n t-seorsa eile.
A bheil thu a’ creidsinn ann
an glanadh earraich? Chan e,
robh mise gle eolach a bhith¬
eadh a’ dol mu chuairt an
,, . , ... taighe (se sin, am broinn an
a bheil thu a creidsinn gur taighe) ]e da dhusdair! fear
e rud laghail, math, reusanta tioram agus fear fhiuch, am
f . j ann. Saoilidh mi nacn fear fliuch an toiseach. Nuair
bi duin idir ann nach cuala a thuirt mi ris a’ bhean aige
mu ghlanadh earraich, agus nach robh barantas sa bith an
gle bheag a chuala mu dheid- gin dhe na leabhraichean air-
hinn agus nach fhac e a’ dol son an fhasain neonaich seo,
air adhart le a suilean fhein. sann a sheas i gu daingean air
T I G H-O S D A
PHENTLAND
INBHIR-THEORSA
Air leth freagarrach airson
teaghlaichean air thurus is
iasgairean nan lochan ’s nan
aibhnichean ’s an Taobh-Tuath.
Am biadh as fearr.
Gabhar gu maith ruibh
Fear an Tighe ’sa Bhean
SEORAS IS FRED* SUTHARLAN