Books and other items printed in Gaelic from 1841 to 1870 > Leabhar cheist air uachdaranachd agus oideas na h-Eaglais Cléireachail (no Eaglais na h-Alba)

23
amh na bhall do Chriosd agus na leanabh do Dhia.” Seumas i. 18; Pead.
i. 23.
Antis an deieheamlt ait,—Tha iad a’ caoidh co soirbh-shaor sa tha na
h-Eaglaisean ud a tbaobh na muinntir a tha iad a’ gabhail, a dh’ ionnsuidh
an comunnachaidh agus shochairean an Eaglais. Tha iad a’ eaoidh, mar an
ceudna, gu’m bheil gaeh aon do na ministeiribh diadhaidh a dh’ oidhir-
picheas ri oideas spioradail a chleachdamh fo mheachainn geur-leanmhuinn
cheadaichte, agus fo umhladh laghail.
Anns an aon dite deug,—Tha iad an aghaidh cumhachd leagail agus togail
na h-ascaoin Eaglais a bhi aig fear nach buin do’n Eaglais fein, anns an ni
sin do’n goirear “ Mod-Easbuig.”
V. Ciod an solus anns am bheil luchd-eleire, (no Eaglais na h-Alba,) a’
faieinn nan Eaglaisean ud ris an abrar Neothar-eiseimeilich, no coimh-
thional ?
Tha iad a’ gabhail ris gach aon aca a ta ’g aidmheil an ni do’n goirear
teagasg nan gras, a hhi mar an ceudna ’n an Eaglaisibh le Criosd; ach tha
iad an aghaidh an suidheachaidh sonruichte—Ni a ta cumail a much, gu’m
bheil coimhthional araidh ’n an Eaglais a ta neothar-eiseimeil a thaobh gach
aoin eile, gun a bhi fo smachdachadh ard-mhbdan, agus gu’m bheil ugh-
darras aig uile bhuiU na h-Eaglais air uachdaranaehd a chleachdamh, agus
an aonta ’chur ris gach gne riaghlaidh agus breth a tha air iarruidh air an
Eaglais a ehur comhnard.
VI. C’ar son a tha iad an aghaidh a leithid so do Riaghladh-Eaglais?
1. Tha e colg-dhireach an aghaidh aonachd na h-Eaglais mar air a suidh-
eachadh air aonachd a Cinn Neamhaidh Kin—a creidimh—abaistidh, agus
na h-uile riaghailt lagha agus brduighean, agus a’ chunntais a th'air a thoirt
mu an timchioll sin uile, anns na Sgriobtuiribh, le a samhlachadh ris a’
chorp dhaona 1 Cor. xii. 12, 26, 27: ri Rioghachd. Eoin. xvii. 36. Agus ri
armailt fo aon cheannard. Taisb. xx. 9.
2. Tha e colg-dhireach an aghaidh suidheachadh na ceud Eaglais, (Faic
Caibideil I. Ceist 3. Earrann 4.)
3. Tha e cur as do ’n eadar-dhealachadh a th’air a labhairt uime gu
soilleir anns an sgriobtur, eadar luchd-riaghlaidh na h-Eaglais agus iadsan
a th’air an riaghladh. Eabh. xiii. 17, 24.
4. Do bhrigh an ana-cothrom do’m bheil iad buailteach.
Anns a' ckeud dit,—O ’n smachd neo-dhligheach a th’ aig a’ phobull ’n an
comas a chleachdamh thar an aodhairean, n’ an tarladh dhoibh, le dilseachd
f irinnean a shearmonachadh nach biodh taitneach leo; no le bhi cronachadh
cuid do pheacannan do’n robh iad buailteach, no oilbheum’s am bith a labh¬
airt, no n an gabhadh am popull aig am ’s am bith tlachd do shearmonaich’
eile; tha e air ball gfu bhi buailteach air a chur as a dhreuchd.
Anns an dara h-ait,—O iad a bhi dh’ easbhuidh mod-dearbhaidh ris an
deanadh neach a ghearan ’na’m b ’e ’s gu ’n nochdtadh ainneart dha aig
breth le falachd luchd-foille, no le cumhachd mi-iomchuidh aig cuid do’n
choimhthional anns am bheil esan ’n a Aodhair no ’n a bhall comuinn.
Gniomh. xv. 2.
Anns an treas nit-() co neo-chomasach’s a tha coimhthional air leth, air
aon do na gnothuichibh a’s cudthromaiehe m’ an deachaidh an Eaglais a
chur suas air thalamh a choimhlionadb, ’s e sin, rioghachd Chriosd a mheud-
aehadh. Tha neothar-eiseimeilich an uair a tha iad a’ toirt oidhirp air
an t-soisgeul a chraobh-sgaoileadh, air an toirt gu bhi ag oibreachadh, cha ’n
ann a dh’ aon run mar Eaglais, ach mar bhuill do chomunnaibh eug-samhuil
air an co-mheasgadh an ceann a ch6ile.
Anns a’ chcathramh dit.—Do bhrigh gur gnathas e ann an cuid do phonc-
aibh a tha gle neo-ghoireasach, mur a h-eil e gu h-iomlan do-dheanta an
leantumn amach. Gabhaidh sinn so maxeisimpleir:—Ann an cuisean araidh
do chiontaidhean neo-ghlan a tha air an toirt an lathair na h-Eaglais; mar a
tha striopaehas, no adhaltranas; cha’n urrainn am boirionnach gu’n anabarr
neo-chionaltais mhi-iomchuidh a nochdadh, seasamh chum eisdeachd agus
breithneachaidh, mar a tha dhleasdanas oirre ’dheanamh, reir riaghailtean
nan neothar-eiseimeileach.