Books and other items printed in Gaelic from 1841 to 1870 > Eachdraidh na h-Eaglaise

Caib. Ill,]
EACHDRAIDH NA H-EAGLAISE.
109
gu do chuir e spiorad naomh air, gu’n d’rinn e an saoghal, ’s gu
robh e riaghladh na crninne, reir toil Athar agus a Mhorachd,”
Ghabh moran ri bharail—a bha seasamh leis—agus bha da
easbuig do’n aireamh. Bha’n t-easbuig Alastair, agus a’
chleir bha foidh an Alecsandria ’g a chomhairleachadh pill-
eadh o mhearacbd, ach o nach deanadh sin feum—ghairm e
comhairle’s an robh ceud easbuig, a dhit Arius o nach aidich-
eadh e bharail mhearachdach. Oha do chuir sin athadh air
Arius, thar e as do Phalestine, far an do ghabhadh e do
chomunn nan Criosduidhean, ged bha e fein ’s na bha ’g a
leanmhuinn fodh ascaoin eaglaise. Bha moran deasboireachd
mu’n bharail so, agus na daoine b’fhearr’s a’ chleir an aghaidh
a cheile uimpe, ’s a’ gnathachadh cainnt mhi-iomchuidh do’n
aidmheil—air mhodh’s gu tug Constantine oidheirp air an cur
nan tamh le sgriobhadh ’g an ionnsuidh le cheile ach’s an a
dhuisg e a’ chomh-stri. Ach an deanadh iarrtas an iompaire
sith a measg leithid do bhuaireas ! Ghairm e, air an aobhar
sin, comhairle aig Nice, ann am Bithinia, mu’n robh sinn
cheana labhairt. Thainig Arius a lathair, agus chuir e’n ceill
a bharailean, agus chaidh e fein, ’s iadsan bha ’g aontachadh
leis a dhite, o nach cuireadh iad an ainm ri creud Nicene.
ChuireadhAriusair fogradh,’s chaidh aleabhraichean a losgadh,
agus am binn-san aig am faighte’ aon diubh a thoirt a mach.
Bha didinn ’g a thabhairt doibh os-iosal. Ghairmeadh Arius
an ceann thri bliadhna air ais agus chaidh e fein’s a luchd-
leanmhuinn a ghabhail an comunn Eaglais lerusaleim. Chuir
an t-iompaire g’a shireadh gus a thoirt a stigh do’n Eaglais
aig Constantinople, ach thainig crioch air a bheatha mu’n
b’urrainn e tighinn. Bha naimhdean cur an ceill gu b’e breith-
eanas a thainig air air-son mi-dhiadhachd,—ach bha aobhar
bu mho aig a chairdean a chreidsinn nach robh a bhas an ain-
fhios doibh-san.
Bha Constantius a’ dionadh a luchd-aidmheil, bha iompairean
’na dheigh, co math ri easbuigean, agus eaglaisean, cuid leo
agus cuid ’n an aghaidh. Thoisich an sin deasboireachd ’n am
measg fein—cuid cur an ceill gu robh e co ionan ri athair ’na
bhith agus cuid nach robh e an inbhe co ard. Bha iomadh