Books and other items printed in Gaelic from 1871 to 1900 > Iomradh air craobhsgaoileadh an t-soisgeil

FukùdK I; IS7S.] IOMRADH AIR CBAOBHSGAOTLEADH AN T-SOISGEIL.
227
a chuireadh leis a' Chemunn a shearmonaehadh
ann an caochladh àitibh, agus air son leabliranaibh
beaga ; £388, air son cuideachaidh le fòghlumaich
a tha ag ullaehadh air son na ministreileachd ;
£495, air son còmhnaidh le ìninisteiribh a tha
suidhichte anu an coithionalaibh ùra, agus nach
'eil a' tarruing o Ionmhas-beathachaidh nam
ministeir suim co mòr 's a tha ministeirean nan
seana choithional. An dèigh nan nithe so, maille
ris gach cosdais eile a phàigheadh, tha an Comunn
a' tdiseachadh oibre bliadhna eile le suim airgid 'n
au làimh eadardhàagus trì mile punnd Sasunnach.
Air do 'n Eaglais mar so a fialaidheachd a thais-
beanadh chum aobhair Chriosd a ehumail suas air
feadh na Gaidhealtachd, agus air do 'n Ard-
Sheanadh an uirìdh òrduchadh gu-n deantadh tional-
airgid air feadh na h-Eaglais gach bliadhna, an
ait aon uair 's an dà bhliadhna, mar bn ghnàthach,
tha an Comunn gu mòr air am misneachadh 'n an
oibre ; agus tha iad a' rùnachadh leasachaidh
pàighidh a thoirt do 'n luchd-saothrachaidh a tha
'n an seirbhis-san. Tha iad ag iarraidh £80, 's a'
bhliadhna a thoirt do luchd-searmonachaidh ; agus
tuarasdail an luchd-ceasnachaidh a thogail a rèir
sin. Tha iad mar an ceudna ag iarraidh euideach-
aidh a thoirt do fhòghlumaich air son na minis-
treileachd, ionnus gu m faigh iad an teagasg a tha
feumail chum an uidheamachadh air son na h-oifig
sin, fhada 's a tha e an comas dhaoine ullachadh a
thoh't doibh. Tha an Comunn mar an ceudna ro-
dhèidheil air luchd-saothrachaidh a chur a dh'
ionnsuidh chearnaidhean iomallach d 'ar tlr, a bha
gus a nis gu mòr air an dearmad a thaobh fritheal-
aidh mheadhona gràis annta.
Aig an àm so, tha ann an seirbhis a' Chomuinn
cuig-thar-fhichead de luchd-searmonachaidh, agus
se-deug de fhoghlumaich air son na ministreileachd.
M' an àm so an uiridh, bha ochd-deug de choi-
thionalaibh ban air feadh na Gaidhealtachd. 'n
àm sin dh' fhàgadh sè coithionalan eile ban ; eadhon
iadso,Srath Fhairigeig, Cill a'-Chuimein, agus Duin-
bheatha, le atharrachadh an teachdaire chum sgir-
eachdaibh eile ; Tonga agus Cill-taraglain le bis an
teachdairean ; agus Re-sholuis le dealachadh an
teachdaire o 'n sglreachd. Thugadh cead leis an
Ard-Sheanadh an uiridh do thrì choithionalaibh ùra
gairm a thoirt do mhinisteir. Mar so bha ann re
na bliadhna de choithionalaibh bàna seachd thar-
fhichead. De 'n àireamh sin fliuair tri-deug min-
isteirean ; agus tha ceithir-deug fathasd falamh.
dh' èirich an t- Ard-Sheanadh shuidhicheadh Mr
Alasdair Li ann an Inbhear-naruinn ; ach tha 'ath-
arrachadh-san a' fàgail a' choithionail, os ceann an
robh e, Liabost ann an Gallaobh, falamh.
TEAGASG NA GAELIG ANN AN SGOILIBH.
Air do 'n Chomunn a bhi ro-dheidheil air teagasg
freagarrach fhaicinn air a chomh-pàirteachadh ris
na Gaidheil, chunncas iòmchuidh leo an Ceann-
suidh, an' t-Ollamh MacLachluinn— achurdoLunn-
ainn, a ehumail comhluadair m 'an chdis so ri Diùc
Richmond agus Ghordoin, duine uasal a 's e Priomh-
fhear-comhairle na riòghachd air son teagaisg.
Chaidh suas 'n a chuideachd-san o Dhun-èideann air
a' ghnothuch cheudna na daoine urramach, Mr
Seumas C. MacPhail agus Mr Al. MacChoinnich.
Dh 'innis iad so do 'n Diùc, mar an dearbh bheachd-
san.
1. Gu-m bheil teagasg na Gaelig do 'n chloinn
Ghaidhealaich cha-n e a mhàin ceart ann fèin, ach
mar an ceudna ro-fheumail chum an treòrachadh
gu bhi a' tuigsinn na Beurla. 2. Nach 'eil e idir
coltach gu-m bi, rè iomadh bliadhna ri teachd, dad
a dh' eòlas air Beurla aig iomadh neach am measg
nan Gaidheal, agus gu h-àraidh aig na boirionnaich
òga nach 'eil a' dol fada o 'n tigh, no a' coinneach-
adh gu trie ris na Goill. 3. Gu-m bheil e mar
so 'n a dhleasdanas air an luchd-riàghlaidh teagasg
ullachadh air son na cloinne anns na sgoilibh 'n
an cànain màthaireil, chum as gu-m feud iad na
Sgriobtuirean Naomha a leughadh 's an aon chainnt
a labhras mòran diubh rè am beatha. 4. Gu-m bu
choir do riaghailtibh bhi air an dealbhadh le luchd-
riaghlaidh na rioghachd trid am faigheadh na
Sgoilean 's am bheil a' Ghaelig air a teagasg gu
poncail tiodhlacan-airgid àraidh air an son fèin, a
thuilleadh air na dh' fheudadh iad a chosnadh fo
na riaghailtibh trid am bheil na Sgoilean Gallda
a' faighinn cuideachaidh o luchd-riaghlaidh na
rioghachd aig an am so. Cha-n urrainn duinn a
ràdh gu-n d' fhuair na daoine uasal urramach so
gach ni a dh' iarr iad o 'n Diùc ; ach fhuair iad
uiread a dh' atharrachadh a dheanamh air na seann
riaghailtibh 's gu-m faicear a nis gu soilleir gu-m
bheil e ann an comas Bhòrd nan Sgoile anns gach
sglreachd òrdugh a thoirt chum Gaelig a theagasg
anns na Sgoilibh a tha fodhpa, agus pàigheadh a
thoirt do mhaighstii'ibh-sgoile air son an teagaisg
sin as an airgiod a dh' earbar riu. Ged bu mhaith
leinn tuilleadh na so fhaotainn, cha bheag am
buannachd gu-m feud na daoine, a tha air an
taghadh leis gach sglreachd chum fòghluim na
cloinne a riaghladh, cùisean a chur an òrdugh air
a leithid a dhùigh 's gu-m foud òigridh na Gaidh-
ealtachd a bhi air an teagasg chum Focail Dè a
leughadh 'n an c nain fèin.
Am measg iomadh ni eile, mu nach feud sinnaig
an am so labhairt, a thugadh fa ehomhair an Ard-
Sheanaidh mu 'n Ghaidhealtachd, rinn ar deadh