Books and other items printed in Gaelic from 1871 to 1900 > Iomradh air craobhsgaoileadh an t-soisgeil

76
EAGLAIS SHAOR NA H-ALBA.
[Iunuaraidh 1. 1876.
chcudna, aig an aon am, ann am Paris agus an
Vienna. Cia iongantach r' a smuaineachadh gu 'm
biodh a leithid a bhuaidh air gnothuichean nan
Oinneaeh aig sluagh a tha rè uine cho fada sgapta
gun bhi 'nan sluagh, agus gu 'm biodh luchd-
malairt an t-saoghail mar so air an co-èigneachadh
<m cuimhneachadh air Jatha mòi' na Rèite ! Ann
an co-clieangal ri so, agus mar eisimpleir eilc air
cudthrom nan Iudhach ann an gnothuichean nan
rioghachdan, feudar a thoirt fainear, ma tha aon
de rioghachdan na Roinn-eòrpa aig àm air bith, mar
a 's trie a tha, an eisimeil airoiod a ghabhail an
iasad, gu bheil a' mhùr-chuid dheth air a ghabhail
o na h-Iudhaich.
AN SOISGEUL AN TIRIDH.
Tiia Mr Li, à Liabost, ann an litir gus an Ollamh
MacLachlainn, ag innseadh mu thurus air an
deachaidh e do 'ji eilein so, am meadhon an
fhoghairidh s' a chaidh, agus mu na chunnaic e ann.
An deigh labhairt mu chaoimhneis agus mu
shaothair Mhr D. Caimbeul agus Mhr D. Stiubhairt
's an eilein, tha Mr Li ng ainmeachadh gu-n do
chumadh coinneamh air an fheasgair a rkinig e, aig
Eaglais Shaleim ; agus ged a bha an slungh ann an
teas an fhoghairidh, gu-n robh an tigh-aoraidh co
làn 's a chumadh e. Air an ath Shàbaid — an 5 mh -
là de September— shearmonaich e 's a' mhaduinn
an ceann tuath an eilein, do thigh lku. Air feasgair
an là sin, chaidh e gus a' cheann an ear ; ach cha
chumadh an tigh-coinnimh loth an t-sluaigh a bha
air cruinneachadh ; agus b' èigin searmonachadh
dhoibh air an raoin. An uair a bha e an sin an
uiridh, b' àbhaist doibh tional anns na tighibh-
aoraidh comh-cheangailte ris an Eaglais Stèidhichte.
Ach, a chionn gu'n robh cuid ag iarraidh a dheanamh
mach dhoibh gu-n d' thug Achd na Patronachd
air falbh an t-eadar-dhealachadh a bha eadar an dà
Eaglais, agus gu-n robh iad a nis co-ionnan, mheasadh
iomchuidh le luchd-leanmhuinn ar n-Eaglais-ne gun
dol an gar do 'n Eaglais Steidhichte, air eagal gu-n
d' thugadh neach 'sam bith creideas do 'n mhearachd
ud. Chumadh coinneamh air gach feasgair de 'n
t-seachduin sin. Air an ath Shàbaid — an dara lk
deug de 'n mhios — bha Suipeir an Tighearna gu bhi
air a frithealadh leis fèin agus le Mr Friseal, Choll,
aig Eaglais Bhaistich Heanais. Bha seirbhis an lk
gu toiseachaclh aig dà uair dheug ; ach fada roimh
an uair sin, cha chumadh an tigh-aoraidh leth an
t-sluaigh a bha air cruinneachadh ; agus fathasd
bha iad a' teachd as gach àird. Mar sin, chuireadh
seòl suas mar bhuth, agus sgaoileadh buird a mach
s a' mhnchair, dlùth air àit ris an abrar fathasd
" Toman [cnoe] Mhic Rath," mar chuimhneachan
air seirbhis chumhachdach a chumadh an sin, aig
àm an Dealachaidh, le Mr M'Rath a bha an Carlobh-
aidh, agus leMrM'Leathain abha an Steornabhaidh.
Mheasadh gu-n robh còrr 'us sè ceud pearsa a lath air ;
actus coithional ni bu stùlda, no ui' b' fhurachaire
cha-n fheudtadh fhaicinn. 'S an fheasgair chum-
adh seirbhis aig Heanais, agus aig Salem, for am b'
èigin, leis an dòmhalachd sluaigh, gloineachan a
bhriseadh 's na h-uinneagaibh, chum gu-n cluinn-
eadh na bha am muigh, agus nach bitheadh na ba
stigh air am mùchadh.
Aig an km so, chuireadh naoi pearsa deug ri air-
eamh an luchd-comunnachaidh ; agus cuig pearsa
fichead aig frithealadh an òrduigh le Mr Friseal,
Choll, an toiseach an t-samhraidh. Tha ann, a nis,
dhiubh, tri fichead 'sa ceithir.
Air De-luain bha seirbhis thaingealachd air a
cumail aig Baile-mhkrtuinn, aig Heanais, agus aig
Salem. Aig na coinnimhibh gu lèir, nochdadh
mòr dhùrachd chum an soisgeul èisdeachd. Is
gann gu-n robh aon diubh aig nach rohh cuid no
cuid ann an iomagain domhainn anama, a' cur na
ceisde, " Coid a dh' fheumas mi a dheanamh chum
's gu-n teàrnar mi ? " Aig a' choinnimh mu
dheireadh, air feasgair Dhe-luain, bha aon phearsa
deug a dh' fhan, a dh' iarraidh fuasglaidh do 'n
cheisd so. — Re' nan deich là a bha Mr Li 's an
eilein, shearmonaich e tri uairean deug. A thaobh
nithe spioradail, tha an t-atharrachadh a 's mò air
teachd air an t-sluagh, o 'n dusgadh a bha 'n am
measg an uiridh. De 'n dream a bha an tràth sin air
an dùsgadh, tha cuid, a rèir coslais, air tuiteam a ris
'n an codal : ach dhiubh-san a dh' aidich gu-n d'
iompaichendh iad, cha-n 'eil e coltach gu-m bheil aon
'sam bith nach 'eil a' leantuinn air aghaidh a ghabh-
ail eòlais air an Tighearn. Fliuaradh lkrach ro
fhreagarrach air son tigh-aoraidh, a tha air a
rùnachadh air son ceithir cheud sluaigh a chumail ;
agus tha oidheirp air a thoirt chum airgid a thional
g : a chur suas.
NAIGHEACHDAN-EAGLAIS 'S A'
GHAIDHEALTACHD.
MINISTEARAN AIR AN GAIRM.
Mr M'Pharlain, gu Strathchonain.
Mr I. T. M'Gilleathain, a Ceannloch gu Boide.
Mr S. M'Gillemuaoil, à Cillechoman gu Uibhist.
MINISTEARAN AIR AN SUIDHEACHADH.
Mr S. Dempster, à Torasaidh an Renton.
Mr E. BaiIjLid0, Stratheirinn an Gearrloch.
MINISTEARAN A CHAOCHAIL.
Mr Daibiiidii Sutherlan, an Inbhearnaoise.