Hew Morrison Collection > Gaidheal > Volume 5

38
AN GAIDHEAL.
Ceud Mhios an Earraicli, 1S70
fior gur e an t-aon is isle buaidh-
ean is airde cliii mar Ughdar Laoidh-
ean — 's e siu Padniig Grannd a
chaith a bheatha fhada gu h-ur-
ramach an Strath-Spè. Gun
teagamh am measg nan Soisgeulaich-
ean a dli' fhag an rioghachd so o
am gu h-àm, 's a chaith am beatha
a' saoithreachadh an duthchannaibh
cein, cha 'n aithne dhomh aon is
airidh air cliu na's airde na'n Dr.
Seumas MacGriogair ach a mhain
Peairteach mar bha e fein a tha
fathast maille ruinn, Dr. Duff; ach
cho robh MacGriogair oho buadh-
mhor mar Bhard 's a bha e mar
dhuine 's mar Shoisgeulaiche. Bu
duilich leam ni searbli a' radh mu
'n duine' urramach so; ach tha aon
ni gu soTiruichte a tha 'diteadh nan
Laoidhean aige ann am bheachdsa
— 's ■ e sin mar tha moran de 'n
chainnt 's de'n srauain air an
tarruing o Bhaird eile agus gu
sonruichte o Dhonnachadh Ban Mac-
an-t-Saoir. Tha a cheart rann
agus moran de'n chainnt anns an
do sheinn Donnachadh Ban cUù
Mhairi Bhàn Og aig MacGriogair
a' cur an ceill a ghraidh d'a Fhear
Saoraidh. Cha 'n e mhain so.
Chuir Donnachadh bochd an
"Cum-ha" a' rinn e do Choii'e-
cheathaich ri fonn port-damhsa cho
iuHagach 's a th' againn — Flowers of
Edinburgh ; agus mar gum biodh
gacli ni ceart a tliigeadh o Mhac-an-
t-saoir ghabh MacGriogair an rann
agus cuid de'n chainnt ann an Laoidh
d' an d' thug e mar ainm An Gcaran!
Chaoin Donnachadh Ban Coire
Cheathaich mar so : —
"Is duilich leam an chradh
Th' air coire gorm an fhàsaich
'8 an d' fhuair mi greis g' am àrach
'S a bhraighe ud thall," &c.
agus ghearain MacGriogair a staid
spioradail fein mar a leanas :—
" Is duilich leam mar tha mi,
A' siubhal le mo namhaid.
Gun umhail do na h-aintibh,
'S mo ghradh dhoibh cho fann :
'S iomadh fear a bharr orm,
Tha siubhal reir a naduir,
'S e 'n lagh tha fulang tamailt,
'Us taire nach gann," &c.
Chuala mi iomradh air bantrach
Piobaire a chaidh, beagan laithean
as deigh bàis a fir, a dh' fhaicinn na
h-uaighe. Ghuil abhantrach bhochd
gu goirt, phòg i 'm fòid £0*11 robh
fear a graidh 'n a luidhe, agus dh'
eirich i gu dubhach a dhol dachaidh.
Clia robh e soirbh dh'i a cùl a tlioirt
ri " leabadh chaol " a fir ; agus
fathast 'n a seasamh air an uaigh,
chaidh a cuimhne air a h-ais gu
laithean a h-oige, an uair a chuir i
eolas air a' Phiobaire. Bha
na cuimhneachain taitneach, oir
" gheibhear gairdeachas 's a' bhròn."
Thog smuain na bantraichgunadurra
a dh' ionn&aidh nam |x>rt a bu toigh
leis a' Phiobaire bhi cluich air a'
phicb. ' Bha aon phort gu sonruichte
air an do shocruich a. h-inntinn.
" Bha do speis do'n phort so, a
ruin," arsa bhantrach, "riamh
ro mhèr, agus is m.aith tha flos agam
c'arson, 's e am port a bhithinn fein
an comhnuidh ag iarraidh ort a
chluich an uair a bha sinn a' suiridh.
Cha leig mi am port sin air di- :
chuimhne gu brath." ■ Leig a' •
bhantrach bhochd air di-chuinahne ;
aobhair a turais. Chaidh a giulan !
air a h-ais, le cumhachd na smuain,
gu bliadhnachan a h-òige 's a sunnd ;
agus, mu'n d' thug i 'n aire c' àite
an robh i, sheinn 'us dhanns' i 'm
port air uaigh a fir nach robh seachd-
uin marbh. Saoilidh mi gu bheil
Donnachadh Ban a' caoidh Choire-
Cheathaich, agus Seumas MacGriog-
air a' gearan a pheacanna, ri fonn
Flowers of Edinlmrgh, cho fada air
seacharan ris a' bhantraich agus
nach 'eil leth-sgeul na bantraich aca.
Cha d'thug MacCoinnich àite do
Dhonnachadh Dughallach ann an