Hew Morrison Collection > Gaidheal > 1 Leabh 2 Air

Dara Mios an Fho^hardJb, 1S72.
AN GAIDHEAL.
169
mòran de leabliraiclieaii eile aca a bharr
air, acli am beagan a bh'anii, bha iad
de'n t-seorsaa b'fliearr; agus ach beag
an t-iomlan dhiu amis a' Ghàilig — mar
bha, "Staid ceitliir fillte an duine"
le Boston; " Tus agus fas diadliacbd
san anam ;" le Doddridge; '' Gairm do
pheacaich," &c., le Allelne; " Tiirus a
Chriosduidh," " Leabhar aidmheil a
chreidimh," "Leabhar farsuing agus
aithghearr nan ceisdcan," agus leabhar
no dha de oibribh nan seaun bhard
Gaidhealach. Ma bha bardachd Oisein
ann an clo àig an am ud, cha robh i
aithnichte am measg nan Gàidheal anns
'an uidheam sin ; ach cha b' ainn-
eamh iad aig an robh raoran de dhain
na Feinne air an cuimhne, airus bha e
Bhiobul, mar a chuala sinn boireannach
diadhaidh aon uair ag radh, " Nach
tugadh i mòran air aideachadh neacli
air bith a chite a leughadh paipear
naigheachd ;" — ach cha bi sud beachd
pharantan Challuim a'Ghlinne; bu trie
a dheisd e aig glim 'athar ris an dealbh-
tharruing choiinhlionta a rinn Donncha
ban air aillidheachd eugsauihuil
Naduir ann. an òrain "Beinn Dòbh-
rain" agus " Choire cheathaich;" ni
mo a dhi-chuimhnich e re a bheàtha na
gUiasdau intinn gradh-dhuthchail a
bheir an dusgadh na bhroilleach lean-
abaidh le bin ag èisdeachd ri orain nam
bard anns ,ia robh euchdan agus gaisge
nam Fineachan Gaidhealach 's anluchd
leanmhuiuu ann au aobhar an duthcha
na chleachdadh cumanta mar chaith- i air an seinn 's na feasgair ri tacbh na
eamh-aimsir taitneach air na feasgair cagailt, 'nuair a bhiodh " siird air
gheamhraidh a bhi 'g an seinn air fuinn sniomh nan cloimhean." Ni mo a dhi-
bhiun thiamhaidh tre an robh iad gu chuimhnich e tosdachd naomh na Sab-
furasda agus gu riochdail, air an clobh- aid, no an cleachdadh ionmholta anns
ualadh air a' clmimhne, agus mar sin,
cha 'n eil teagamh nach robh iad air
an giulau a nios o ghinealach gu
ginealach o cliionn linntibh, ciod air
bith bu toiseach a's bu mhàth-
air-aobhair dhoibh anns na laithibh
a dh' fhalbh. 'Am measg nan seann
Ghaidheal do nach b' aithne sgriobhadh
no leughadh, bha an comasan cuimhne
anabarrach graraail, diònach, agus bha
feum orra — oir bha an t-iomlan deth an
eòlas air nithibh aimsireil agus spior-
adail gu buileach an crochadh rithe.
Cha ni furasda e do ard-sgoileirean
agus do fheallsanaich mhor-chuiseach
an latha so, do nach comasach ach gle
bheag eòlais a chomhphairteachadh ri
muinntir eile gun leabhar no paipear
fo 'n sroin, a chreidsinn gun robh bard-
achd Oisein ann am bitli gus an
deachaidh a toirt air lorn le Seumas
Mac-Mhuirich.
Faodaidh e bhi gum bheil iad ann a
tha de 'n bharail uacli bu choir aite no
cairtealan a bhi aig dain Oisein no aig
obair nam bard aim an teaghlach air
bith anns an robh aite fdiu aig a'
an robh gach feasgar dhiu air an
caicheamh. llinn leughadh nan Sgriob-
turan, agus an ceasnacliodh teaghlaich
leabhar aithghearr nan Ceisdean
deargadh agus driighadh air intinn ann [
an laithean aleanabuidheachd a thug a
mach deagh thoradh an dèigh moran '
laithean.
Faodaidh ar luchd leughaidh a bhi
saoilsinn gun deachaidh sinn 'san dol a '
mach, tuillidh is fada a's ar gabhail, i
ann a bhi cur fo'n comhair na h-uiread '
do chliu agus do blieatha-teaghlaich
parantan Challum a' Ghlinne, acli mu'n
ruig sinn deireadh ar sgeoil, chithear'i
ciod a bhuaidh thearnaidh agus mhis-
neachaidh a bha aig eiseimpleir agus .'
teagasg na fxrdoich 'san d' rugadh e
air a bheatha, an ddigh dha tir a dhuth- ■
chais fhàgail, agus aghaidh a cliur na
aonar ri saoghal faar,feineil, coimheach, i
carach, cealgach, mar a fhuair esan e, .
Ian de mhealladh, de bhuaireadh, de ;
chunnartan, de eigincan agus de,
chruaidh-chas.
(Ri 'leantuinn.)
MUILEACII.