Blair Collection > Cuairtear nan gleann âo Mhâairt 1840 [-March 1843]

12 Saohh-Chrabhadh nan Gaidheal. [Marcli,
reit air deur dlie ! Gu cinnteach clia dea<;liaidh mi a pheanas-
aciiadh na seilclieig bhochd ; ach 'nuair a dhThas an t-sid fionnar.
bha"ra bainne again co niilis bhiasda 'sa b'urrainn a bliitii.
'Sann an leigheas spreidh is mo tha de na h upagan is gisreagau
so air an cleacliduinn, ach tha iad air uairibh fathast 'gan gnatli-
adiadh airson leigheas dhaoine mar an ceudna. Bha ann am
nabuidheachd, o chionn corr beag agus bliadiina, duine a bba ami
an staid ro bhocbd — a reir coslais, dluth do'n bhais. Bha a shrun
a levm, mar a their iad — 'se sin, silleadh fola — gus an robh aobhar
eagail gu'n diobreadh e buileach. Thug mi seachad gach seoladli
a b'f hearr a b'aithne diiomh ; ach thuirt a bhean aige rium gu'n
d'fhuair i seoladh blio dhuin' eolach a bha fios aice a chuireadh
cosg air an t-silleadh gun diiil, agus 'se sin, Ian soithre de uisge
f haotainn a sruth a biia ruith ris an airde deas, agus an duine tinn
a thumadh a dhd Indaig ann, agus a nigiieadh ioclidar a chuirp
leis.
Dh'ainmich mi dhuibh mar so beagan nithean air am bheil Ian-
chinnte agam, agus air am li'urrainn mi dearbhadh gu leoir a thoirt
seachad, nam b'tiieumail e ; agus tha fios agam gu'ui bheil na
ficheadan barail agus cleachduiim eile, a cheart co faoin agus co
saobh-chreidinheach, lionmhor am measg an t-sluaigh — gu'm bheil
eolais agus gisrtagari air an gnathachadh gach hi, agus gu'm bheil
na miltean 'san Eileiu a tha kin chreidsinn 'nan eifeachd. Tha na
niiltean mar an ceudna a tha creidsinn 'san dara sealladh ; agus is
urrainn dhomh au ainmeachadh dliuibh a tha creidsinn, agus a
cantuinn gu'm bheil a' bhuaidh iongantach agus chraiteach so aca
fein.
Tha na nithean so Ian fhior mu thimchioll an Eilean Sgiathan-
ach; ach ged is e so an cearn mu'n do thuit domh Jabhairt, cha'n
ell mi idir ag radhuinn gu'm bheil tuille de'n t-saobh-chreidimh so
ann no tha'n iomad cearn' eile de'n GhiLidhealtachd. Tha buids-
eachd agus geasan 'gan cleachduinn feadli an Eilein Fhada gach
latha. Tha JMuile ainnieil air a shon so bho cliionn fliada. Tha
e feadh nan Eileaiian uile, agus clia'n eil an tir-mor fein saor uaith.
Tha'm pailteas dhe dol air aghaidh an Cinntaile, feadh na Mur-
thir, Arasaig, agus Mhuideart, agus an Eanaghaidheal cuideachd.
Is cuimhue learn fein, bho chionn beagan bhliadhnachan, tuathnaich
inbheach chothromach, ann an siorraniachd Earraghaidheal, a bhi
gach bliadhn' a toirt duais mult maith reamhar do sheann chaillich
aig an robh ainm a bhi na buidsicli, a chum 's nach deanadh i cron
orra fein no air an spreidh ; agus cha'n eil teagamh agam, nam
biodh i bet) fathast, nach leanadh iad air a' chleachduinn cheudna;
a's cha robh mi riamh an cearna de'n Gliaidhealtachd nach cuala
mi 6 mar bharail choitchionn gu'n robh cumhaclid aig droch shiiil
coire a dheanamK do dhaoine, 's gu sonruichte do chrodh. 'Se'n
fhirinn gu'm bheil ro mhoran saobh-clireidimh de'n t-seorsa so air
feadh na Gaidhealtachd 's na Galldachd — feadh Albuinn gu leir,
agus Shasunn cuideachd — feadh gach dTitliaich air uachdar an
t-saoghail ; agus mairidh a' chilis mar so gus am faigh daoine