Blair Collection > Cuairtear nan gleann âo Mhâairt 1840 [-March 1843]

1S40.] Ceatharnach-Coille Gdidhealach. 181
nillic, " leigibli a mach mi, leigibh dlioinli b;is ur bratliar a dhiol
— ach rinn a nibic o;reim air, agiis cha leigeadh iad leis an dorus
'f liojigladli. Bha Afac-an-t-sagairt a' glaodhaicli air bean a' Mliug-
aich Mlioir a' cliomhla fbosgladli dlia. Sliaoil leatlia-se gum b'
ann le 'f hiosracbadh agns le 'tlioil a mbarbh am INliigach-iMor a
mac, am ma(; a bha aice ri Mac-an-t-sagairt ; chunnaic JNIac-an-t-
sagairt ro' tlioll a bh* air a' cbombla, mar tliacbair — cbual' e bas-
bhualadh na mnatha, agus mar cbuir i cionta bais a niic as leth a
fir. ♦' Leig a stigh mi, a Miior," ars' esan, " bba latba nach diul-
tadh tu m' iarrtiis ; leig a stigh mi — 's minig a dh' fbosguil tliu a'
chombla dhomh 'nuair tbainig mi air turns graidh, agus a nisan
diulttlm mo leigeil a stigh agus fuil mo mhic agus do mhic-sa, air
a saltairt fo' cliasan an fhir a mhurt e ? Cha i fo bhuaireas — fo
chuthach— ghrad leum i dh' ionnsuidh an doruis — tharruing i air
ais an crann, agus a stigh tbainig Para Mac-an-t-sagairt agus na
bha maille ris ! Chaluaitlie a chunnaic am iMugach M6r a dhearg
namhaid na 'leum e 'na mhuineal, agus ann am prioba na ?ul bha e
fodha air an lar. Thog e a chlaidheamh chum crioch a clmr air —
achr a' bhoan chealgach I tbainig i air a cluilaobh agns thilg i brat
ach thairis air a chlaidheamh, agus mum b' nrrainn da e fein f luias-
gladh o'n fhilleadh so, bha biodag Mliic-?.n-t-sagairt air a sathadh
suas g'a ccaim ann am fuil chridhe an aona Ghaidheil bu mhis-
neachala 's bu treine san tir ! Ghlac uamhas agus oillt na gillean,
chunnaic iad foill am mathar; agus a' bhean thruagh i fein, bha i
'na breislich, agus mar neach as a boachd — ach dhuisg i gu motb-
uchadh. " Mo mbic," ars' ise " O mo mhic caomhnaibb mo mhic !"
Ach bhuail iad i, leag iad i, shaltair na daoine fuileachdacli a leig
i a stigh fo "n casan i, agus mhurt iad a ceathrar mhac eireachdaii,
fhoghaiiiteach threun, mu choinneamh a sul !
Thug Mac-an-t-sagairt na cinn do 'n Mbugach-mhor agus d'a
chuid mac, agus rinn e earn diubh air tom dluth do 'n aite ris an
can iad o'n am, Turn nmi ceann. Rainig an sgeul caisteal a' Ghrann-
taich ; thairgeadh duals mhor airson a ghlacadh, ach theich e do
dh-Eirinn, far an d' fban e seachd bliadhna, ach sith no sonas no
tanih cha dh' fhuair e. Bha mallachd na fala 'ga leantuinn do gacli
uite 'n deachaidh e. Phill e do Lochabar. Thachair do dhuiu'
'uasal. Fear na Mucraicli, Granntach treun a bhi 'siubhal ro 'n
diithaich sin, e fein 's a ghillean, agus choinnich iad Mac-an-t-
sagairt 'na aonar a' gabbail an rathaid. Ghlac an Granntach e,
cheangail e a dha laimh cul a dhroma, agus thug e air imeacbd
maille ris. Mar bha iad a' dluthachadh air Srath-spei, aig Lag na
cuiUiche, rug da-fhear-dheug orra a chaidh as an deigh a Lochabar,
chum Mac-an-t-sagairt a theasraiginn agus a thoirt air 'ais. Ach
bu gbaisgeach neo-sgathach an Granntach : chunnaic e iad a' seas-
amh roimbe air an ratbad-mhor ; ghlac e Mac-an-t-sagairt air
bhroilleach le 'laimh chli, agus thog e a chlaidheamh ruiste 'na
laimh dheis, agus mhionnaicli a's bhoidicb e, nam fenchadh iad
grabadh a chur air, gu 'n sgoilteadh e le aona bhuilJe ceann INIhic-