An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 46--48, January 1951--December 1953

An Gaidhea! Og
. “ Bha fios again,” arsa am bard, “ gur ann
:iar sin a dh’fheumadh e bhith, a cheart cho
lath is a dh’innis thu dhomh gun d’imlich thu
or dag, agus mar sin gun d’fhuair thu aithne
ir bias a’ bhradain. Bha duil agam gur ann
nnam fhein a bhiodh an fhaisneachd sin air
coimhlionadh, agus b’e sin a b’aobhar gu robh
li ’nam shuidhe an seo agus ag iasgach fad nan
eachdainean claoidhte ud. Ach dh’ordaich
a diathan gum biodh atharrachadh anns a’
chuis sin, agus tha a nis an fhaisneachd air a
coimhlionadh annadsa. Agus is docha gur ann
mar sin is fearr a’ chuis, oir tha thusa 6g is tha
mise sean ; tha thusa de shliochd nan uaislean
is tha mise de shliochd na tuatha, agus bidh
tusa mar sin nas comasaiche air feum a
dheanamh de’n Bhuaidh a fhuair thu air son
maith sluagh na h-Eireann.”
Is ann air an doigh seo a rinneadh Fionn
’na fhiosaiche is ’na fhaidh.
.War a Fhuair Fiona Bran
Le IAIN N. MACLEOID
N uair a bha Fionn air tighinn gu seann
aois bhiodh cu-seilge aibheiseach mor an
bmhnaidh ’ga leantainn, agus is e Bran an
*-ainm a bha air. Chan e a mhain gu lobh e
iomhla lis an uair a rachadh e a shealg ach
eanadh e gu blar a’ chatha e, agus cha b’e mo
liarachd duine no beathach a rachadh a shabaid
is.
■ Oir chan e a mhain gu robh a fhiaclan fada
s geur, ach bha aon ionga ann a bha na bu
*heire na each gu leir, agus a bharrachd air
a bhith na bu gheire bha i nimheil cuideachd.
Agus bha sm a’ ciallachadh, nan togadh e a
phas agus nam buaileadh e neach sam bith
ieis an inghne sin, bhiodh an lot air a phuin-
seanachadh agus cha ghabhadh e leigheas, ach
leanadh e air leannrachadh gus an cuireadh e
crioch air beatha duine.
^ Is ann ainneamh air son sin a bhiodh Bran a’
cur feuma air an inghne seo, oir cha robh Fionn
deidheil air barrachd dhaoine a mharbhadh
na dh’fheumadh e, agus mar sin chuir e brog
|bir air a deanamh air son na h-inghne sin an
comhnaidh air Bran mur biodh Fionn an cunnart
fagus, nam biodh, bheireadh e a chu dileas gu
a chois is bheireadh e dheth a bhrog. An sin,
£e beul fosgailte is an ionga na seasamh direach,
.bheireadh Bran ionnsaigh air naimhdean a
iWiaighistir agus cha bhiodh e fada gus an
f cuireadh e ri talamh iad.
jjf Theireadh daoine gur ann as an t-Sidh-
!bhrugh a thainig Bran, agus an uair a leughas
jneach an sgeul seo bidh e buailteach air a
l chreidsinn gur i an fhirinn a bha anns an ealain.
[, Thachair gun deachaidh Fionn aon latha a
i mach air sraid gun duine ’na chois, agus an
; uair a bha e a’ gabhail air aghaidh thachair
[ris duine nach fhaca e riamh roimhe.
i Is e nr neo-abhaisteach a bha siud a chionn
1 gu robh an ceann-cinnidh mor eolach air gach
[ neach a bha a’ fuireach anns na rloghachdan
! aige. Stad e is dh’fhoighnich e de’n choigreach
ciod a bha e ag iarr aidh agus cait an robh e dol.
‘‘Is mise deagh sheirbhiseach an toir air
cosnadh,” arsa an duine.
“ Ciamar a tha thu ’nad dheagh
sheirbhiseach?” arsa Fionn, oir labhair an
duine mar gum biodh e cinnteach gu robh
fhios aige gum b’e an fhirinn a bha e ag radh
m’a thimcheall fhein.
“ Cha d’rinn mi lochd cadail riamh 'na mo
bheatha,” arsa esan, “agus ge be am maighistir
a chuireas fasdadh ormsa, cha chreid mi nach
biodh e feumail dha cuid-eigin a bhith ’na chois
a chumadh ’na dhuisg e a la’s a dh’oidhche.”
“Tha sin fior,” arsa Fionn, agus chuir e
fasdadh air direach far an robh e.
Cha robh e air a dhol fada air astar as a sin
an uair a choinnich e duine eile agus cha d’aithn-
ich e esan na bu mhotha.
“Co thu is ciod a tha thu ag ianaidh ? ”
dh’fhoighnich Fionn.
Thug an duine sin freagradh car mar a thuirt
a’ cheud fhear : “ Is e deagh sheirbhiseach a
tha annamsa, agus tha mi a’ sireadh obrach.”
“Agus ciod as abhaist duit a bhith a’
deanamh? ” arsa Fionn, is ionghnadh air ciod
am freagradh a gheibheadh e o’n duine sin.
“ Chan ’eil ni air an talamh nach cluinn mi,”
arsa an coigreach ; “cluinnidh mi eadhon am
feur a’ tighinn troimh an talamh.”
“ Air m’onair is air m’fhirinn, is e rud feumail
a tha sin,” arsa Fionn, agus chuir e fasdadh
air-san cuideachd.
Cha robh fada gus an tainig an treas coigreach,
agus dh’fhoighnich an ceann-cinnidh dheth
eadar fhirinn is mhagadh ciod a bha e a’
deanamh.
Fhreagair esan direach mar chach is thuirt
e : “Is mise deagh sheirbhiseach an toir air
cosnadh.”
“ Agus ciod as urrainn duit a dheanamh ? ”
“ Tha mi gu maith air greim a chumail air
na bhios agam. Aon uair is gum faigh mise
31