An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 46--48, January 1951--December 1953
(24) Page 2
Thumbnail gallery: Grid view | List view
An Gaidheal Og
\n Bairil Crliaiclhealach
A B^Althne IHiomli
Le IAIN N. MACLEOID
17. Aonghus MacGille Mhoire
IS maith a b’ airidh Aonghus MacGille-
Mhoire luaidh a dheanamh air mar bh&rd
a chuir mdran de drain Ghaidhlig thaghte air
mhaireann duinn. Is ann a mhuinntir Ullabol
a bha e, no co-dhiubh shuas rathad natn
braigheachan sin, agus an uair a chuir mise
colas air an toiseach bha e ’na cheannaiche-
siubhail aig R. & A. MacLedid, marsantar
mdra na tea an Lunnainn.
Bha spiorad a’ bhaird ann o thus, agus
bhiodh drain Gh&idhlig de gach sedrsa a’
tachairt ris ’na chuairtean air feadh na
Gaidhealtachd an ceann a ghnothaich, agus
cha b’fhada gus an do thdisich e fhein ri
hardachd, agus chan e mhdin gu robh surd
mdr air a’ deanamh dran ach rinn e moran de
fhulnn ura a fhreagradh a’ bhardachd a
hha e ag cur ri chdile.
An d&dh dha seirbhis Clann MhicLedid na
tea fhkgail chuir e suas buth dha fh&n an
Dun-eideann, agus bha barrachd uine aige an
uair sin air son suidhe sios a’ deanamh bdrd-
achd agus a’ dealbh fhonn ura.
Bha e fad geamhraidh ag ionnsachadh an dd
stdidh-chiiiil, staff agus sol-fa, an Dun-eideann
air son e fhein ullachadh a chum gun
sgriobhadh e sios gu cuimir cedi nan dran.
Chaidh leis gu maith anns a’ chuis sin, agus
anns a’ bhliadhna 1913 chuir e mach (Drain
nam Beatm—ieabhar grinn, tlachdmhor anns
a bheil 26 de drain thaghte, mdran diubh scan
agus euid aca air an deanamh leis a’ bhkrd
fhein. Tha na fuinn air an cur sios anns an da
steidh-chiuil <cho maith ri co-sheirm freag-
arrach air son a’ phiano. Tha an leabhar sin
ri a fhaighinn fhathast o Alasdair Mac-
Labhrainn an Glaschu, agus is maith as fhiach
e a cheannach.
Anns a’ bhliadhna 1929 chuir e Bardachd
nam Beann an cld. Tha cdrr is da chiad
duilleag anns an leabhar seo, agus taghadh na
bardachd air iomadh cuspair a tha muirneach
do chridhe a’ Ghaidheil. Tha moran de sheann
fhaclan am measg na bdrdachd sin, agus tha
cldr mineachaidh orra idle aig deireadh an
leabhair. Gheibhear an leabhar sin cuideachd
aig MacLabhrainn an Glaschu air crim a
dh’aifgead.
Ceitliii* Adhairroan
Le GILLE-PADRAIG
£ {HUNNAIC mise reithe Hirteach,” arsall .
Bus-dubh.
Ma chunnaic, abair thusa gum faca tu«
beathach speireach lorn,” arsa an tarbh.
“ Ach de a dh’fhag ceithir adhaircean air?” IB
” Ciamar a bha iad air?” arsa an tarbh. ll
“ Bha, a dha cruinn air mar a bhitheas iad jll
air a leithidean eile, ach bha dd sprod eile air |
an aird os cionn chkich.”
‘‘Chunnaic thu e,” arsa Blaran: ” aon I
fhigear as eibhinne de rud a chunnaic mo dha I
shuil riamh. Bheireadh a cheann binneacli
gaire air gamhainn!”
“A bheil a leithid am bad sam bith?” arsa I
Bus-dubh.
“ U, thi; ach, ma thi, chan ann anns na |
h-Eileanan Breatannach. Is ann thall am ^
Burmah is an India a tha na ceithir-adhaircich l;
mar is trice. Bha Niall Saighdear ag rddh |
rium gum faca e sebrsa de antelope ann, nach
deanadh ach di fhichead punnd, agus gu robh
an fheadhainn bhoireann maol agus an fheadh-
ainn fhireann aca, cuid maol, cuid d&- |
adhairceach, agus cuid ceithir-adhairceaoh; l,
agus, far an- robh na ceithir adhaircean orra, I
bha a dha direach an airde agus a dhb bheag |
eile a’ spliiicadh sios eadar iad sin agus an j
d& shuil air a bheathach. Thuirt e rium gu
robh caoraich an Neapal air nach robh ach aon f,
adharc, ach rinn mise mach nach robh innte sin I
ach an db adhairc a bha ann a thaobh n&duir fj
air a dhol an ceann a chbile, oir thubhairt e gu J !
robh an adharc a’ dol ’na db shloman thall I
air ciil a chinn. Thuirt mise ri Niall gum faca !
mi fhbin reithe dubh-cheannach an Dun-Tuilm, 1
aig na Stiiibhartaich, agus an d& adhairc air 1
a dhol ’nan aon air os cionn na bathaise. Bha i
diiil agam nach biodh rian aig ruda eile air
a’ chilis a dheanamh air, ach cha b’ann mar j
sin a bha. Bha reithe caol maol bin aca agus I
thug na dhi ionnsaigh air a ch&le agus, ma !
thug, cha robh am fear gun adhairc idir fada I
ag cur na maige air fear na dhb.”
” Fe^r gun bhuaidh !” arsa Bus-dubh; I
‘‘ nach e bha buileach bog?”
‘‘Is e a bha,” arsa Blkran, ‘‘ach tha mi I
a’ deanamh a mach gu robh ceann air an I
fhear mhaol mar na daragan.”
‘‘ Car son nach do chuir am fear molach na
fiaclan ann?” arsa Bus-dubh.
‘‘ Nach ann a theibeadh na fiaclan a chur
as!” arsa Bl&ran.
\n Bairil Crliaiclhealach
A B^Althne IHiomli
Le IAIN N. MACLEOID
17. Aonghus MacGille Mhoire
IS maith a b’ airidh Aonghus MacGille-
Mhoire luaidh a dheanamh air mar bh&rd
a chuir mdran de drain Ghaidhlig thaghte air
mhaireann duinn. Is ann a mhuinntir Ullabol
a bha e, no co-dhiubh shuas rathad natn
braigheachan sin, agus an uair a chuir mise
colas air an toiseach bha e ’na cheannaiche-
siubhail aig R. & A. MacLedid, marsantar
mdra na tea an Lunnainn.
Bha spiorad a’ bhaird ann o thus, agus
bhiodh drain Gh&idhlig de gach sedrsa a’
tachairt ris ’na chuairtean air feadh na
Gaidhealtachd an ceann a ghnothaich, agus
cha b’fhada gus an do thdisich e fhein ri
hardachd, agus chan e mhdin gu robh surd
mdr air a’ deanamh dran ach rinn e moran de
fhulnn ura a fhreagradh a’ bhardachd a
hha e ag cur ri chdile.
An d&dh dha seirbhis Clann MhicLedid na
tea fhkgail chuir e suas buth dha fh&n an
Dun-eideann, agus bha barrachd uine aige an
uair sin air son suidhe sios a’ deanamh bdrd-
achd agus a’ dealbh fhonn ura.
Bha e fad geamhraidh ag ionnsachadh an dd
stdidh-chiiiil, staff agus sol-fa, an Dun-eideann
air son e fhein ullachadh a chum gun
sgriobhadh e sios gu cuimir cedi nan dran.
Chaidh leis gu maith anns a’ chuis sin, agus
anns a’ bhliadhna 1913 chuir e mach (Drain
nam Beatm—ieabhar grinn, tlachdmhor anns
a bheil 26 de drain thaghte, mdran diubh scan
agus euid aca air an deanamh leis a’ bhkrd
fhein. Tha na fuinn air an cur sios anns an da
steidh-chiuil <cho maith ri co-sheirm freag-
arrach air son a’ phiano. Tha an leabhar sin
ri a fhaighinn fhathast o Alasdair Mac-
Labhrainn an Glaschu, agus is maith as fhiach
e a cheannach.
Anns a’ bhliadhna 1929 chuir e Bardachd
nam Beann an cld. Tha cdrr is da chiad
duilleag anns an leabhar seo, agus taghadh na
bardachd air iomadh cuspair a tha muirneach
do chridhe a’ Ghaidheil. Tha moran de sheann
fhaclan am measg na bdrdachd sin, agus tha
cldr mineachaidh orra idle aig deireadh an
leabhair. Gheibhear an leabhar sin cuideachd
aig MacLabhrainn an Glaschu air crim a
dh’aifgead.
Ceitliii* Adhairroan
Le GILLE-PADRAIG
£ {HUNNAIC mise reithe Hirteach,” arsall .
Bus-dubh.
Ma chunnaic, abair thusa gum faca tu«
beathach speireach lorn,” arsa an tarbh.
“ Ach de a dh’fhag ceithir adhaircean air?” IB
” Ciamar a bha iad air?” arsa an tarbh. ll
“ Bha, a dha cruinn air mar a bhitheas iad jll
air a leithidean eile, ach bha dd sprod eile air |
an aird os cionn chkich.”
‘‘Chunnaic thu e,” arsa Blaran: ” aon I
fhigear as eibhinne de rud a chunnaic mo dha I
shuil riamh. Bheireadh a cheann binneacli
gaire air gamhainn!”
“A bheil a leithid am bad sam bith?” arsa I
Bus-dubh.
“ U, thi; ach, ma thi, chan ann anns na |
h-Eileanan Breatannach. Is ann thall am ^
Burmah is an India a tha na ceithir-adhaircich l;
mar is trice. Bha Niall Saighdear ag rddh |
rium gum faca e sebrsa de antelope ann, nach
deanadh ach di fhichead punnd, agus gu robh
an fheadhainn bhoireann maol agus an fheadh-
ainn fhireann aca, cuid maol, cuid d&- |
adhairceach, agus cuid ceithir-adhairceaoh; l,
agus, far an- robh na ceithir adhaircean orra, I
bha a dha direach an airde agus a dhb bheag |
eile a’ spliiicadh sios eadar iad sin agus an j
d& shuil air a bheathach. Thuirt e rium gu
robh caoraich an Neapal air nach robh ach aon f,
adharc, ach rinn mise mach nach robh innte sin I
ach an db adhairc a bha ann a thaobh n&duir fj
air a dhol an ceann a chbile, oir thubhairt e gu J !
robh an adharc a’ dol ’na db shloman thall I
air ciil a chinn. Thuirt mise ri Niall gum faca !
mi fhbin reithe dubh-cheannach an Dun-Tuilm, 1
aig na Stiiibhartaich, agus an d& adhairc air 1
a dhol ’nan aon air os cionn na bathaise. Bha i
diiil agam nach biodh rian aig ruda eile air
a’ chilis a dheanamh air, ach cha b’ann mar j
sin a bha. Bha reithe caol maol bin aca agus I
thug na dhi ionnsaigh air a ch&le agus, ma !
thug, cha robh am fear gun adhairc idir fada I
ag cur na maige air fear na dhb.”
” Fe^r gun bhuaidh !” arsa Bus-dubh; I
‘‘ nach e bha buileach bog?”
‘‘Is e a bha,” arsa Blkran, ‘‘ach tha mi I
a’ deanamh a mach gu robh ceann air an I
fhear mhaol mar na daragan.”
‘‘ Car son nach do chuir am fear molach na
fiaclan ann?” arsa Bus-dubh.
‘‘ Nach ann a theibeadh na fiaclan a chur
as!” arsa Bl&ran.
Set display mode to:
Universal Viewer | 
Mirador |
Large image | Transcription
| An Comunn Gàidhealach > An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 46--48, January 1951--December 1953 > (24) Page 2 |
|---|
| Permanent URL | https://digital.nls.uk/127503961 |
|---|
| Attribution and copyright: |
|
|---|---|
More information
|
|
| Description | The Gael : the official magazine of An Comunn Gaidhealach. Text in Gaelic or English. Some issues contain a supplement for the young. Began with: Vol. 19, no. 2 (Nov. 1923); ceased in 1967 or later. Continues: Comunn Gàidhealach. Deo-gréine. Continued by: Sruth. |
|---|---|
| Shelfmark | U.417 |
| Additional NLS resources: | |
|
More information
|
|
| Description | This contains items published by An Comunn, which are not specifically Mòd-related. It includes journals, annual reports and corporate documents, policy statements, educational resources and published plays and literature. It is arranged alphabetically by title. |
|---|
| Description | A collection of over 400 items published by An Comunn Gàidhealach, the organisation which promotes Gaelic language and culture and organises the Royal National Mòd. Dating from 1891 up to the present day, the collection includes journals and newspapers, annual reports, educational materials, national Mòd programmes, published Mòd literature and music. |
|---|---|
| Additional NLS resources: |
|