An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volume 49--51, January 1954--December 1956

THE GAEL
THE MONTHLY MAGAZINE OF
AN COMUNN GAIDHEALACH
Editor
Rev. T. M. Murchison, M.A.
All correspondence should be addressed to the Editor,
except that concerning advertising, which should be
addressed to the Secretary, while Subscriptions should
be sent to the Treasurer.
65 West Regent Street,
Glasgow, G.2.
Telephone: DOUglas 1433.
CLAK-WNSIDII
Principal Content*
Gaidhlig
Chaill sinn Laoch _ _ _
Seacharan Seilge - - - -
Leabhraichean Ura
English
The Story of An Comunn Gaidh-
ealach - - - - -
Book Review _ _ _ _
Making A New Language - -
Treasurer’s Notes _ _ _
An Gaidheal Og
A’ Bho Ruadh - - - -
lasgach an Sgadain - _ _
Ceatharnach-Coille Loch Cuaich -
“UilleamTel” Cuimreach - -
1
4
7
3
7
7
8
1
2
3
4
Leabhar L
AM FAOILLEACH, 1955 Aireamh 1
Chaill Sinn Laocli
Iain N. MacLeoid Nach Maireann
ANNS an aireamh mu dheireadh de’n
Ghaidheal rinn sinn iomradh gu h-
■ aithghearr air an fhior-Ghaidheal nach
I maireann, lain N. MacLeoid, agus sinn an
I1 deidh sgeul a bhais fhaotainn is gun chothrom
jj againn aig an am moran a radh m’a thimcheall.
U Ach is airidh, agus is seachd airidh, esan gum
1 biodh luaidh air a chliu anns a’ mhiosachan
j| seo anns an tugadh am follais moran de a
11 chuid sgriobhaidhean.
Rugadh Iain N. MacLeoid an Cill-bhacstair
f an sgir Chille-Mhoire anns an Eilean Sgitheanach
I air an ochdamh la fichead de’n t-Sultuin, 1880.
D Air dha crioch urramach a chur air cixrsa an
I fhoghluim anns a’ Cholaisde shuidhicheadh e
B ’na mhaighistir-sgoile an Eilean Bhearnaraidh
| an Leddhas, agus gun e fhathast ach ’ na dhuine
Jr gle 6g. Ged nach d’ fhan e an sgoil Bheamaraidh
l ach beagan is tri bliadhna, ri linn dha a bhith
| an sin chuireadh tixs air a’ dhliith-cheangal a
H bha eadar e fhein agus an t-Eilean sin. Phbs e
| ban-Bhearnarach, a cheile chaomh a tha an
diugh ’ ga chaoidh. Choisinn e meas is cairdeas
| muinntir an eilein, agus bha a leithid de thaobh
| aige ri Leddhas agus sgriobh e uiread mu
I thimcheall an eilein sin agus gu robh cuid de’n
I bheachd gum b’e Leddhasach a bha ann.
i Thug Iain MacLedid greis a’ saothrachadh as
|l leth a’ Chomuinn Ghaidhealaich, an uair a
1 bha mdr-fheum air a leithid gu bhith a’ teagasg
. na Gaidhlige, ag oileanachadh choisirean oga
I ann an cedi nan Gaidheal, agus a’ brosnachadh
a chomh-Ghaidheal gu an naire m’an seann
chanain a leigeil bhuapa. Bha e air aon de na
cinn-iuil a choisinn a’ bhuaidh le cothrom ur a
thoirt do’n Ghaidhlig ann an Achd an
Fhdghluim, 1918.
An deidh dha a bhith greis air cheann na
sgoile air an Ddrnaidh chaidh e gu sgoil Earag-
aidh an Srath Fharragaig, agus an deidh sin gu
sgoil a’ Chnuic Bhain an Sgir-Mhuire dluth do
Inbhir-Nis. B’ann an sgoil a’ Chnuic Bhain
a chuir e seachad na bliadhnachan deireannach
mar mhaighistir-sgoile agus, an uair a leig e
dheth uallach na sgoile, chaidh e a dh’fhuireach
am Manachainn Mhic Shimidh.
Fad lethcheud bliadhna cha robh neach am
measg nan Gaidheal a sgriobh uiread ann an
Gciidhlig is a sgriobh esan, agus bu tearc iad a
bha cho math ris air sgriobhadh na Gaidhlige.
Tha a chuid sgriobhaidhean air an sgapadh air
feadh moran mhiosachan is irisean, agus, ma
tha e doirbh sgriobhaidhean Eachainn Mhic-
Dhiighaill a lorg gu h-iomlan, is duilghe gu
mor iomradh coimhlionta a dheanamh air
sgriobhaidhean Iain MhicLeoid.
Sgriobh e gu trie ann an Alba, am paipear
seachdainneach, uile an Gaidhlig, a chuireadh
a mach le Ruairidh Arascain is Mhairr anns a’
bhliadhna 1908. Sgriobh e an sin mu bMird
Leodhasach, mu bhardachd an Eilein Sgithean-
aich, mu’n deise Ghaidhealaich, mu’n GMidh-
lig fhein, agus mu shaobh-chr&bhadh
Gaidhealach.
Anns an Ded-Grtine (an t-ainm a bha air a’
Ghaidheal seo againn an toiseach), a thbisich
an 1905, agus anns a’ Ghaidheal fhein, sgriobh e
na lionadh iomadh leabhar tomadach. Am