An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 58--62(part), January, 1963--March 1967

agus a tha gun lasachadh ag oibreachadh na
h-aghaidh—feadhainn a tha an ughdarras agus
a tha a’ cleachdadh an ughdarrais gus ar
canain a chur a bith—de mun deidhinn-san V
Tha moran fhathast nar measg nach
d'fhuair cuidhteas sgoladh-eanchainn nan
linntean. Miar tha fhios aig Ituairidh
MacLeoid, chan eil cho fada on a bha ceann-
mhaighstir sgoil Bhail’ a’ Chaolais ag innse
don t-saoghal guir h-ann a bha a’ Ghaidhlig
na ,cnap-starra. t'dio dh’adhartas agus a’ our
foghlum na h-Alba an comhair a chuil. Agus
chan eil ach beagan sheachdainean on a bha
paipearan-naidheachd na diithcha ag innse
dhuinn gu robh oeann-mhaighstir Ard-sgoil
Ghrianaig cho fad an aghaidh na Gaidhlig ’s
gum b ’fheudar don te ai bha ga teagasg cead
iarraidh air an sgoil fhagail. ’S e gnothach
uamhasach a th’ann gum biodh a Iteithid seo
a dh’fbuath nimheil r’a fhaotainn nar sgoilean
anns an fhieheiadamh linn. Agus ma tha mi-
run dhen t-sebrsa seo a’ tighinn an uachdar,
de am muchadh a tha dol air adhart an-
fhiosda don t-saoghal ?
Seo far a bheil an cunnart, oir tha aon rud
nach gabh bicheadh — mur eil clann air an
oileanachadh nan canain, cha bhi speis aca
dhi agus air a’ cheann thali theid i has a
cheart cho cinnteach ’s a chaidh iomadh
canain eile air feadh na Tioinn Ebrpa. Ach
faodaidh sinn misneachd a ghlacadh; nuair a
tha na na’mhdean a’ geurachadh nan lann
chan eil teagamh nach eil sinn a’ deanamh
adhartais.
Co-Fharpais Nan Sgoilean
Chum streig nan sebladairean feadhainn dhe
oidhirpean nam Bun-sgoilean air ais agus mar
sin cha d’fhuaradh cothromi air sealltainn orra
cbmhla aig an am bu mhath leinn, ach tha
duil gum hi cuisean air an reiteachadh an
nine gun a bhith fada. Bidh suit againn ri
oidhirpean nan Ard-sgoilean M6ra san
t-Sultuin, agus as dbidh sin bidh ath-
sgrudadh ri dheanamh a chum ’s gun
roghnaichear an oidhirp as airidh air prlomh
dhuais na co-fharpais. Tha sinn an dbchas
gum bi oidhirpean na co-fharpais gu leir air an
cur fa chomhair an t-sluaigh aig M6d Inbhirnis.
Exchange of Pupils
The exchange of pupils between Portree
High School and a school in Edinburgh is
noted with interest. This scheme could quite
well be applied to learners of Gaelic in rela¬
tion to the Gaelic-speaking areas.
Turns Mhurchaidh
Le Iain Mac A.’ Ghobhainn
Nuair a bha Murchadh fichead bliadhna a
dh'aois dh’fhag e dhachaidh ’s thug e Canada
air. An toiseach, bhiodh e a’ sgriobhadh
dhachaidh ach an ceann bliadhna sguir e
buileach.
Bha e ag obair ann an iqmadh aite ann an
Canada. Bha e air tuathan ’si an campaichean
’s ag obair air an “elevator.” Air oidhche
Shathum ’s air oidhche Shabaid bhiodh e ag
61'. Air oidhcheannan, dhuisgeadh e ’s am
botal falamh ri thaobh ’s a’ ghealach a’
dealradh air. Mu dheireadh, cha robh e ri
fuarachadh. A h-uile sgilling a gheibheadh
e, chaitheadh e i air deoch. ’S bha e
ceannachd deoch do dhaoin’ eile cuideachd.
Aig amannan, smaoinicheadh e gu feumadh
e sgriobhadh ach chanadh e ris fhein; “De
chuireas mi ann a’ litir ? Gun chaith mi mo
bheatha gun fbeum?” ’S thigeadh deoirean
na deoch ;gu a shuil'ean ’sea’ smaoineachadh
air na dochasan mora a bh-aige na 6ige.
Aon oidhche, bhuail cuideigin e’s chaidh falibh
leis an airgead a bh’aige na phocakl. Thainig
e thuige fhbin ’s e na laighe air taobh muigh
tigh-osda ’s na soluis dhearga timcheall air
mar fhuil.
Ach an ath oidhche Shathum bha e ag 61 a
rithist.
Mu dheireadh, thainig litir thuige bho’n tigh
’s iad air lorg fhaighinn air bho sheoladair a
choinnich ris aon oidhche ’s e air tighinn air
tir. Thubhairt iad ris anns a’ litir gun cuireadh
iad airgeai thuige a bheireadh dhachaidh e.
Smaoinich e air an tigh—air na cnuic, air
na h-oidhcheannan ciuine, air an arbhar, air
an t-samhradh (oir ’s e geamhradh fuar a
bh’ann ann an Canada).
Chaidh e dhachaidh.
Binn iad gairdeachas mor ris ged nach robh
sgilling airgid aige. Bha e na bu mhiosa a’
tighinn na bha e falbh. Agusi bha moran a’
bruidhinn mu dheidhinn, mar a chaith e a
bheatha. Dh’fhaodadh e bhith air cbard a
thoirt a mach, theireadh iad.
Da bhliadhna an dbidh dha a thighinn
dhachaidh phos e tb a bha na bui shine na e
fhein, oir bha e ’g obair shios aig na
soithichean — se6rso de dhocair — agus
dh’fheuimadh e cuideigin a dhbanadh a
bhracaist, is a nigheadh aodach.
Cha robh a bhean bhidheach ach bha nadur
math aice>’s bha i ’n comhnaidh grinn. Beagan
is beagan, chum e air falbh bho na tighean-
osda, ’s mu dheireadh cha robh e ag 61 idir.
Bh6saich a mbkthair. Bha i fuireaehd
comhla riutha ’s aig a’ cheann thall cha robh