An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volumes 44--45, January 1949--December 1950

An Gaidheai Og
Litir Eachainn (bho t.d. 31)
leughadh a’ phaipeir ud (is mi ’ga ainmeach-
adh) gum bu mhath a b’fniach e colair a chbta
a chur mar bu chbir dha bhith.” Thionndaidh e
mun cuairt is sheall e orm, agus rinn e g&ire. Is
ann mar a bha gun deach sinn gu seanachas.
Is ann k Uibhist a’ Chinn-a-Deas a bha esan,
is dh’innis e ainm dhomh agus am baile as an
robh e, ach leis nach d’iarr mi a chead, chan
’eil mi a’ dol ’ga chur sios an seo.
“ Agus cia as a tha sibh f&n?” arsa esan.
“ Tha mise k Colla,” fhreagair mi f&n,
“ agus b’iad Beinn Mh6r a’ Chinn-a-Deas le a
companaich air an dkra taobh, is Cana air an
taobh eile, le amharc a mach Bkgh Eillearaig
bho bheulaibh an taighe againn, a’ cheud fhonn
air an do dhearc mo shiiil taobh a mach de’n
eilean anns an d’fhuair mi m’&rach.”
“ Agus ciod is ainm dhuibh?” arsa esan.
“Is e Eachann MacDhiighaill is ainm
dhomh,” arsa mi f&n.
“ O,” arsa esan, “ fear-sgrlobhaidh na
G&idhlig ’s a bhios a’ sgriobhadh ‘ Litir
Eachainn ’ anns a’ GhaidheaU”
Ghabh mise ri m’ chionta, is fhreagair mi
gum bu mhise a’ cheart duine. Chan ’eil
aobhar agam air a’ chbrr de na bha againn
de sheanachas a chur slos an seo; ach feumaidh
mi innseadh dhuibh an t-aobhar a chuir gun
do rinn mi sgeul de seo idir. Bha agam ri tr£an
a bha ri tighinn a staigh aig ionad-stad Sr&id
Bhochanan a choinneachadh.
Air dhomh a bhith a’ dol seachad air ionad-
stad nam busaichean air an t-sr&id cheudna,
agus air dhomh a bhith a’ dol seachad air aon a
bha ulla ri falbh, chuala mi glaodh a’ tighinn
orm bho’n taobh a staigh dheth. Sheas mi is
sheall mi a staigh. Saoil sibh c6 a thug an
glaodh? C6 ach an t-Uibhisteach c6ir ris an
do thachair mi is air an do chuir mi eblas d&
no trl uairean roimh sin, am fear air nach do
dhearc mo shiiil riamh ri m’fhiosrachadh gu
sin!
Rinn sinn uiread de fhiughair ri ch&le ’s ged
a bhitheamaid air tighinn bho thaobh eile an
t-saoghail ! Gu dearbh, thubhairt sinn k bebil
a chbile, nach e an saoghal a tha beag an
ddidh na h-uile rud, agus nach nebnach mar a
thachras na daoine ! Leum rianadair a’ bhus
suas air a spiris stiiiraidh, is chuir e car anns
a’ chuibhill gu bhith air shiubhal. B’ann an
uair sin a ghlaodh mo charaid air an d’fhuair
mi eblas an dbigh cho annasach, “ Nis, a
charaid, fiach gum bi siud agad an ‘ Litir
Eachainn ’ cho luath ’s is urrainn dhuit!”
—Bhur Caraid Dlleas,
Eachann MacDhughaill.
An (jfllle Marsanta
agu* am Fomhair
Le DOMHNALL IAIN MACPHAIL
BHO chionn fhada nan cian, sgriob air
falbh bho’n diithaich anns a bheil sinn ag
cbmhnuidh, bha ann am bothan beag biodach
gille de aois ochd bliadhna agus a sheanair
a’ fuireach. Bha iad a’ toirt &sg as an t-sruth
a bha faisg orra agus ’ga reic. Mar sin bha
iad a’ faighinn beagan de bhiadh agus
goireasan eile a bhitheadh iad a’ feumachadh.
Bha righ na duthcha aon lath,a agus a
nighean a’ dol troimh an bhaile, agus bha
gach neach a’ rbiteachadh mar a b’fhearr a
b’urrainn gach bite gu bhith snasail an uair
a thigeadh an rlgh troimhe.
Thbinig an latha agus, an d&dh gach neach
an righ fhaicinn, chaidh iad dhachaidh. Anns
a’ mhadainn gib thrbth thbinig teachdaire bho’n
righ a dh’innseadh do’n t-sluagh gun do chaill
an righ fbinne anns an robh clach phriseil,
agus do’n neach a lorgadh i bheireadh e mile
not.
Bha an gille aon latha a’ dol dhachaidh an
dbidh an t-iasg a reic an uair a fhuair e an
fhbinne. Thug e do a sheanair an t-airgead
a fhuair e air an iasg agus dh’fhalbh e gu
pblais an righ leis an fhbinne.
Bha e dol a ghabhail frith-rathaid troimh
choille mhdir agus chunnaic e duine a’ tighinn
’na choinneamh. Cha b’aithne dha an duine
agus dh’fhebraich e dheth cbite an robh e
a’ dol. Thubhairt an gille gu robh e a’ dol gu
pblais an righ.
“ ’S ann an sin a tha mise a’ dol cuideachd,”
ars an coigreach.
“ Mas ann, tha thu a’ dol ceirr,” ars an gille.
“ An cuir thu fhbin ceart mi, ma thb?”
“ Cuiridh,” ars an gille; “lean mise.”
Nuair a bha iad gus nochdadh ri pblais an
righ mhothaich an gille gu robh casan air
an duine mar chasan caorach.
“ An tusa am fomhair a bhios ag ithe
dhaone eile?” ars an gille.
“ ’S mise,” ars am fomhair; “agus ithidh
mi thusa cuideachd.”
“ Leig learn an fhbinne seo a thoirt chun an
righ, ma thb,” ars an gille, agus e toirt na
fbinne a mach as a phbcaid.
Ach saoil gu db a thachair! Ruith am
fomhair air falbh ’na luathaidh ! Rinn an
t-airgead a bha anns an fhbinne an gnothach
air !
Thug an gille an fhbinne chun an righ agus
fhuair e a dhuais—an t-airgead, dachaidh ur
agus comhfhurtail, gun neach a chuireadh
dragh air.
32