Skip to main content

‹‹‹ prev (262) Page 172Page 172

(264) next ››› Page 174Page 174

(263) Page 173 -
Anns a* Chatliair
FIOR NAMHAID NA
GAIDHLIGE
Le Iain A. MacLeoid
(Tha mi toirt urram na cathrach
air a’ mhios seo do Mhgr. Iain
A. MacLeoid, aon de Bhaird a’
Chomuinn agus sar-sgriobhadair
anns a’ Ghkidhlig—F.-D .).
Ged is iomadh rann tiamhaidh
a tha an Dkn Mor Deuchainnean
nan Gaidheal, is e suidheachadh
nan sgoilean Beurla anns gach
clachan a chuir tonn-fo-thulach
orra ude gu leir. Bha na nithean
ud eile searbh gu leor, agus doirbh
ri an giulan. Bha na Gaidheil,
mar gum b’eadh, air an trom lot,
agus maille ri sin bha biadh
brigheil a bheireadh beatha air a
bhacadh. Ach an lorg reachd nan
sgoilean thainig a’ gheur-sgreadag
a bhinndich an fhuil; am
puinnsean a dh’ith a steach gu
smuais nan cnkmh; an nimh a
mhill beothalachd na h-eanchainne
agus trebir a’ chridhe, agus a rinn
cladhairean spreochanach gun
seagh de ar daoine.
Le mor-eiginn agus le geur-
spairn ni sinn greim air beag no
mor de Bheurla, air chor is gu
bheil sinn a’ tighinn gu bhith a’
deanamh seorsa de atharrais
manntach air muinntir Shasainn;
ach gne nan Sasannach cha d’fhuair
sinn, agus chan fhaigh sinn sin
am mile bliadhna. Ach ann a
bhith a’ deanamh na h-oidhirpe
seo tha sinn ag call ar measa agus
ar n-eolais air chnain oirdhearc
ar sinnsre, agus mar sin tha sinn
gu neo-mhothachail a’ leigeadh
dhinn ar corach air dileab ghlor-
mhor ar n-athraichean. Troimh
shior thoirmeasg tha ar call do an
cleachdaidhean air a smaladh,
agus gach tlachd agus ciiram a
dh’fhaodadh a bhith againn do an
alladh fiughail, tha iad gu leir
air an tachdadh. Ged is aithne
dhuinn mu thimcheall nan treubhan
as buirbe agus as suaraiche air
uachdar na cruinne, tha eachd-
raidh ar daoine fhein uile gu
leir dorcha oirnn. Tha gach eud
coir agus gach euchd air ar treig-
sinn. Tha ar n-earbsa annainn
fein air teicheadh. Tha sinn mar
iarmad treud gun bhuachaill, ag
gluasad bho chuil gu cial gu
faondrach, fiallanach, liugach, ma
chasas madadh a dheud ruinn no
ma dh’fhosgaileas measan salach
a bheul gu aon abh a dheanamh
ann ar n-bisdeachd.
Sgriobh Mgr. MacDhbmhnaill
Hay an Gaidheal an Dbmhair, 1937,
mar seo: “The real enemy of the
Gaelic is the English educational
system.” Tha mise ag cur m’uile
FROM THE EDITOR’S CHAIR
aonta ris gu bheil smior na tul-
fhirinne an sin. Ma thig mo
namhaid ’nam aghaidh le claidh-
eamh rhisgte, an sin tha a run
follaiseach, agus ni mi rian air mi
fhein a dhion bhuaithe. Ach an
uair a thig e ’nam chbmhdhail mar
charaid le am b’eiill comhnadh
leam, agus an trath tha a ghiiilan
an aimhriochd deagh-ghean agus
a ghluasad gu leir fo chidhis
cairdeis, an sin nach math a
dh’fhaoidteadh gur motha mo
.ghhbhadh?
Tha Tacitus ag innseadh mar
thug a athair-ceile, Agricola, na
treubhan Breatannach gu bhith a’
striochdadh do riaghailt na
Roimhe.
“Gus am breugadh bho an
cleachdaidhean cinneadail fhein,”
tha e ag rkdh, -‘‘bha Agricola ag
cumail iomadh maghar-meallaidh
f’an comhair. Le cuideachadh
agus le earalan bha e a’ moladh
dhaibh teampuill agus cuirtean
agus taighean lira a thogail. Chuir
e cliii orra-san a bha ag gabhail a
chomhairle, ach orra-san nach
robh ag cur suime innte rinn e
dimeas agus thir mhaslach. Mar
sin dh’birich spiorad comh-
fharpaise am measg a’ phobuill
co-cheangailte ris na nithean seo
a bha iad a’ meas mar an dleasnas
a chur air adhart.
THE Hydro-Electric Board’s
programme for the generation,
transmission, and distribution
of electricity, on which work is
being carried out at present, has a
total value of nearly ^100,000,000,
states the 1948 Annual Report of
the Board published recently.
The first of the new hydro¬
electric schemes came into opera¬
tion in December 1948—one at
Mor? r, Inverness-shire, and the
other at Lochalsh, Ross-shire—
and a further twelve hydro-electric
stations with a total capacity of
423,000 kilowatts were already
under construction by the end of
1948.
The Board’s distribution system
was providing electricity supplies to
approximately 700,000 people at
the end of the year. During the
year seventy-eight hamlets and
villages received a supply for the
first time from the Board, and in
the whole of the Board’s area
about 45,000 people were given
electricity for the first time.
‘‘An sin chuir Agricola meadh-
onan air chois troimh am biodh
clann nan cinn-feadhna comasach
air faotainn prabartaich litreachais
agus faileas foghluim. Gus am
misneachadh mhol e an geur-
chuis seach dicheall nan Gall
(Gauls). ladsan a thug fuath do
chainnt na Roimhe roimhe sin,
thainig iad gu bhith ag glacadh
toile dhith. Chitheadh iad an
toga Romanach gun miothlachd,
agus ri tim shin iad fhein ’ga
chaitheamh.
‘‘Mar sin, beag air bheag, rinn
druidheachd nan dubhailcean ud
druidheadh air an cridheachan.
Mu dheireadh cha b’fhiu leo dad
ach sghth-thaighean agus buithean ,
fleadhachas loiseamach, faoin-
ghlorach, agus taighean-falcaidh;
agus gach nos fir de’n t-se6rsa seo
nach robh an da-riribh ach a’
deanamh beagan milseachaidh air
an daorsa agus beagan aotromach-
aidh air an cuing, bha na Breatann-
aich bhaoth ’gan saoilsinn 'nan
comharraidhean cinnteach air fior
oilcan agus air siobhaltachd. ’ ’
(Agricola, xxi).
Sgriobhadh na briathran seo
c6rr agus ochd ceud deug bliadhna
air ais, ach gabhaidh iad an
c&radh ri cor na Gaidhealtachd an
diugh. Tha bonn teagaisg annta
a tha gib fhreagarrach dhuinne.
The extent to which people in
the rural districts are taking
advantage of the facilities offered
is demonstrated by the Lochalsh
area where ninety per cent, of the
possible consumers have been con¬
nected .
Hydro-electric schemes, which
were either being surveyed, pro¬
moted, or constructed during 1948,
will have an aggregate capacity
of about 800,000 kilowatts, with
an estimated annual output of
about 2,200 million units, which
is equivalent to over fifty per cent,
of the present consumption of
electricity in the whole of
Scotland.
New Schemes
SEVEN Constructional Schemes
for the generation of electricity
were published last year. Four
of these were large schemes—
Garry, Moriston, Lawers, and
Glascarnoch-Luichart-Torr Achilty
(Continued on next page)
North of Scotland Hydro-
Electric Hoard
ANNUAL REPORT
— 173 —