Skip to main content

‹‹‹ prev (1)

(3) next ›››

(2)
Two
FAICINN
Sruth, Di-ardaoin, 21 latha de’n Lunasdal 1969
fruth
Di-ardaoin, 21 latha de’n Lunasdal 1969
Thursday, 21st August 1969
An Stri Ann An Eirinn
Cha leigeadh duine leas a bhith ’na fhaidh airson
faicinn gun eireadh stri a rithist ann an Taobh-a-tuath na
h-Eireann, Tha e coltach gur e bu choireach nach cuireadh
an Riaghaltas aig Chichester-Clark stad air marsail nam
Foghlumaichean Ciuirde no nan ‘‘Aprentice Boys” a
dh’aindeoin gach rabhadh a fhuair iad gu robh eagal orra
gun toireadh seo air na Prostanaich air a bheil an cum-
hachd air a steidheachadh tionndadh ’nan aghaidh. Bha
seo fhein a’dearbhadh soilleir gu leor, rud ait an robh fios
aig daoine mar tha, nach robh e am beachd an Riaghaltais
moran leasachaidh a dheanamh air doigh-riaghlaidh na
Mor-roinn a dh’aindeoin gach gealladh. Bha luchd an
aonaidh am beachd cumhachd a chumail ’nan lamhan fhein
ged b’ann le eu-ceart.
Mar a thuirt aon phaipear-naidheachd, ’s e ioghnadh
a bha ann gun do dh’fhuiling na Caitligich cho fada an
leth-spreidh a bhathas a’deanamh orra. Chan eil teagamh
nach b’e aon aobhar airson seo gu robh iad a’faireachadh
gu robh iad na b’fhearr dheth a thaobh beo-shlainte fo
Riaghaltas an Taoibh-a-tuath a dh’ aindeoin gach eu-
ceartas a bha iad a’fulang. Nan robh an Riaghaltas air
a’chomharradh as lugha a nochdadh gu robh iad am beachd
stad a chur air an ana-ceartas seo bha a’chuid as motha
dhe na Caitligich air leantainn ri Riaghaltas Stormont,
ach a nis fhuair balaich an I.R.A. an cothrom a bha dhith
cnra.
Thuirt fear-s?riobhaidh anns an ‘Scotsman’ Di-
sathurna seo chaidh gu faod sin a nis saoil a bhith againn
ri rabhaidhean eagalach mu’n chunnart a tha ceangailte ri
fein-riaghladh airson Alba agus a’Chuimrigh ach tha e ag
radh gur ann a bhitheadh barrachd cunnairt ann nam
bitheadh an Taobh-a-tuath ceangailte nas dluithe ri Breat-
ainn oil bhitheadh barrachd aobhar gearain aig na nais-
eantaich an uair sin. Cuideachd ’s e duthchannan a bha
ann an Alba agus anns a’Chuimrigh o shean, chan e
aireamh shiorrachdan air an sgaradh bho sheann rioghachd
eile.
A Whirlwind To Reap ?
The events which have taken place in this country
during the past few months, perhaps more than others,
have underlined the fact that our society is being subjected
to serious pressures which can only lead to the expression
of organised individuals through the only medium available
to him: violence or some such other action which is
necessary to force the attention of our elected representa¬
tives in the House on our problems.
The present situation in Ulster is not completely
divorced from much of what is happening in other parts of
the British Isles. The Ulster events are only the active tip of
a huge iceberg of public and private unrest. One wonders
daily wnere the next outcrop of violence is to erupt. Our
elected representatives in Westminster must realise that
with the erosion of the freedom of the individual in a sane,
well-controlled and democratic society, there is a corres¬
ponding erosion of the standards of social and moral
responsibility which most people possess, whether they
practice them or not.
The double-dealing which has occurred within the
context of development at Invergordon shows how serious
the position of the individual is. The refusal of the Secre¬
tary of State for Scotland to consider the valid claims of
the people of Shetland indicates something wrong with the
thinking of those who have complete control over our
environment and that of our growing children the situation
in South Uist also shows this, where, without reference
to te citizens of that area, an anonymous and insentient
administration can destroy a commnuity and its values.
That there is something seriously wrong with our
society is seen in the recent formation of a Scottish branch
of the body which is concerned with the erosion of civil
rights and liberties. In theory, in a democratic society,
there should be no need for watchdogs, Those whom we
elect and who are directly responsible to us for the legis¬
lation issuing from Westminster should be sufficiently
informed and capable of seeing that their constituents are
not harmed by the new laws that are being created daily.
There should be no need for the Ombudsman. There should
be no need for Mrs Mary Whitehouse.
But we have these and more too. It is up to us as
individuals to lend them our support, to the fullest extent
that our consciences and concerns will allow. It is a fight
not against flesh and blood but the principalities of the
spirit we must face. If this is not done today the individual
in society will not be able to prevent this consequent un¬
controlled Gadarenic slide to complete and utter oblivion.
Latha Mor
Bha sinn air na rathad
gu tuath an turus seo seach-
dain Dimairt seo chaidh. Air
an rathad chuimhnich cuid-
eigin gum b’e an dara latha
deug a bh’ ann, an latha ris
an abradh iad aon uair “An
Dusanaimh Glbirmhor,” ma
cheadaicheas na sgoilearan
na faclan mi-chiataqh sin.
Gu dearbh bha an rathad gu
math trang, na bu trainge na
chunnaic sinn e ri am Feill
Ghlaschu, ach bha fhios
againn nach robh moran
dhe na turusaich, ma bha
duin idir, a’ tighinn air sail-
leamh na seilge.
Bha iad coltach ruinn fhin.
Na Seilge
le raointean farsainn fhagail
gun toradh nas luachmhoire
na tha a’ tighinn asda an
drasta.
Saoilidh mi gu bheil an t-
sealg a’ dol a fasan airson aob-
hasan eile. Chaneil miann
sgrios cho laidir am measg a’
chinne-daoine sa bha e. Tha
mi ag radh sin a dh’ aindeoin
gach sgeul a gheibh sin air
bruidealachd riof-raf nam
bailtean, air sabaid ann an
Vietnam, ann an Nigeria, agus
ann am Beal-feairste, air sua-
rachas cuid an iomadh aite
mu fhulangas an co-chreu-
tairean. Nuair a chluinnear
aqhadh cuimhne air na lath-
aichean a bh’ ann, thainig
sinn thairis air a’ bharail
neonach ud aige mu na flur-
aichean. Cha chreid mi nach
do chuir e ioghnadh air gun
do chum mi cuimhne air a’
leithid. Qha deach e, mar bu
chubhaidh, as aicheadh, ni
mo a thuirt e gun d’ athar-
raich e a bharail air a’ chilis.
Tha sion suim anns an t-
sealg a’ sealltainn gu bheil
daoine a’ call an call ann a
bhith a’ marbhadh airson
spors. Cha chluinnear tuill-
eadh mar bhosd aireamh
nam paidhriqhean (is dual a
bhith gam marbhadh ’nam
paidhrichean) de chearcan-
fraoich a thugadh gu lar. Tha
moran eucert s mi-run nar
measg fhathast, ach tha bar-
Ged a bha sinn ann ceathrar
anns a’ char, cha robh gunna
ri fhaicinn, no sannd mar-
bhaidh, tha mi ’n dochas,
air siubhal duin againn. B’e
Sasannaich a’ chuid mhor
dhe ’n fheadhainn a dh’ fhag
na rathaidean cho trang. A
reir coltais bhitheadh iad
riaraichte leis na chitheadh
iad agus le cnr-seachad nach
cosgadh uiread re sealg.
Anns na paipearan-naid-
heachd an ath latha bha e
soillear, ge bith de seorsa
gloir a bha aon uair co-
cheangailte ri dara latha
deug an luchair, gu bheil a
leithid sin an tomhas mor
air chall an diugh. Chaneil
as deidh nan cearcan-fraoich
a nise ach Aimearaganaich
bheartach, agus, gu h-ion-
gantach, corra Fhrangach,
air monaidhean Ghallaibh.
Tha feadhainn fhathast an
Lunnuinn, agus s docha am
bailtean eile, a tha deonach
tri no ceithir a notaiqjhean
a phaigheadh airson dinnear
de chearc-fhraoich, ach tha
an aireamh acasan a’ fas beag
cuideachd.
Tha a’ ghloir a’ sior fhalbh
agus co a bhitheas ga caoidh?
Cluinnear uaireannan daoine
ag radh, agus Gaidheil ’nam
measg, gura bochd mar a
chaill uaislean an comas
gnothaicjhean a chumail a’ dol
anns an t-seann nos. A reir
nan daoine sin bha na taig-
hean mora a’ cur dreach air
an duthaich. Bha iad a’ toirt
cosnaidh do’n t-sluagh anns
a’ choimheafsnachadh. Car-
son a bheireadh riaghaltas no
cumhachd eile bhuapa an t-
airgead a bha iad a’ dioladh
am mach cho fialaidh ?
Tha tomhas de fhirinn anns
an argamaid. Chaill cuid an
teachd-an-tir agus Seol beatha
a bha a’ cordadh riutha. Ach
de a’bhuaidh a bha aig an
obair seo air an duthaich gu
h-iomian? Thigeadh cearcan
fraoich agus feidh bed air
monaidhean fiadaich, ach saoil
nach gabhadh na monaidhean
cur gu barrachd feum na seo?
Feum a bheireadh beo-
shlaint sheasmhach do thuil-
leadh is aon gheamair fad na
bliadhna agus fichead gille an
am na seilge.
Chaneil mi cinnteach de an
t-aite a tha Bord is Coimt-
sean a’ toirt do shealg is ias-
gach 'nan oidhirpean leasach¬
aidh, ach aon rud, chan ur-
rainn daibh a bhfth riaraichte
mu dhroch dhiol, tha sgreat
na mor-chuid ’na dhearbhadh
gu bheil an saoghal a’ fas
nas iochdmhoire.
S docha gun abradh na
sacol oidsearan gu bheil na
sealgairean a’ faighinn cuidh-
teas a’ mhiann chunnartaich
seo le a bhith a’ losgadh air
coin an adhair. Mur a dean-
adh iad sin bhitheadh iad na
bu bhuailtiche air na gunn-
aichean a thionndadh air
each a’ cheile. Tha aireamh
eile ann a theireadh gu bheil
e a’ cheart cho ole a bhith
a’ marbhaidh nan ainmhid-
hean; cha ghabhadh iad seo
idir mar lethsgeul gun cu-
madh e daoine bho bhith a’
marbhadh a’ cheile.
Gu dearbh chuala mi fear
a bha comhla rium anns an
ard-sgoil a’ cumail am mach
nach robh e ceart a bhith a’
marbhadh fhluraichean le
bhfith gam buain. Thuirt
mise aig an am nach robh
dearbhadh againn gu robh
fluraichean a’ fulang cradh
sa bith, ach chan aontaicheadh
mo charaid leis a sin. A
nise (bha am dear seo an
lanachd na h-uine ’na Mhod-
aratar (chan e am fear a th’
againn an drasta) agus theag-
amh gum b’fhiach a bharail-
ean eisdeachd riutha le ro-
aire. Co-dhiu nuair a thachair
mi nis a rithist an ionadan
na h-Eaglais, is sinn ag ur-
ailean dhaoine mu choirich-
ean dhaoin eile, mu choirich-
ean nan ainmhidhean, seadh
agus mu choirichean nam
luraichean, a’ sior atharrach-
adh agus a’ sior thighinn air
adhart.
The views expressed in this news¬
paper are not necessarily those
of the publishers : An Comunn
Caidhealach.
WOW
is the time to book for
your Winter sunshine holiday
or cruise.
Brochures available on request
NESS
TRAVEL
78 CHURCH ST
INVERNESS
Affiliated MemberTfl. 34777 Of 34888
INVERNESS
CREAM
A WHISKY
SUPREME!
BRILLIANTLY BLENDED AND BOTTLED BY
WILLIAM GRIGOR & SON LTD.
INVERNESS