An Comunn Gàidhealach Publications > Deo-gréine > Volume 16, October 1920-September 1921

AN DEO-GREINE
Leabhar XVI.J Treas Mios an t-Samkraidh, 1921. [Earrann 10.
CLAR-INNSIDH . PAGE.
Leas Na Gaidhealtachd, 145
Etiquette of the Gae], 147
Fas Gniomhachais na Gaidhealtachd, . . 148
From the Fernaig Manuscript, 152
From the Book of the Dean of Lismore, ... 153
Review, 153
Caisteal A’ Ghlinne, 154
April Classes at Inverness, 155
Some Interesting Associations of a Pioneer
Celtic Society 156
Secretary’s Notes, 159
LEAS NA GAIDHEALTACHD.
Bha am ann, agus chan fhada bho sin,
anns nach robh m6ran umhail air a toirt do’n
Ghaidhealtachd saor o fhrlthean fhiadh, agus
aibhnichean s&nraichte far am biodh am
bradan tarra-gheal ’ga chluich fein gus an
tigeadh a namhaid le slat-iasgaich ghrinn, is
le cuileag mheallta air an dubhan, a chum a
bhuaireadh gu gl&madh a thoirt oirre. Is
sin mar tha a’ chuis an ceartair a thaobh
fhiadh is bhradain, agus cho fada ’s nach
dean e dochann do shluagh na diithcha, cha
ruigear a leas a bhi gearain. Cha bu mhath
learn am fiadh sgidbalta, bdidheach a
ruagadh a mach & Albainn, ach feumaidh
luchd na seilge a cbumail air imirean fhein.
Ach chan e mo rim an drksda a bhi
’sgrlobhadh mu fheidh no mu bhradain, ach
mu rud no dhk a bhiodh, tha mi a’ meas, gu
leas na Gaidhealtachd. 0 am na coilleide
a thainig an uachdar dliith ri dk fhichead
bliadhna a nis, ehluinnteadh sanas an sud
’s an seo nach robh ciiisean fhathast air
bonn freagarrach a thaobh fearainn. Gun
teagamh chaidh reachd nan gabhaltais
bheaga a dheilbh, ach tha e rudeigin
sgodach fhathast. Tha na h-uiread an
Albainn de’n bheachd gu bheil tairbhe mhor
fillte ann an suidheachadh a bheir dhaibh
cothrom a bhi a’ comhnuidh fo ’n chann-fige
fdin. Math dh’fhaoidte gu bheil; is ann
aca-san as fekrr tha fios. Gidheadh tha
cuid eile de’n bheachd nach e gabhaltais
bheaga a mhain a bheir an cinneas as tarbh-
aiche air a’ Ghaidhealtachd an diugh, a
chionn gu bheil linn nuadh air toiseachadh,
agus gun d’atharraich daoine an seann se61-
nochdaidh. Chan ’eil facal agam r’a rkdh
an aghaidh gabhaltais bheaga far am freagair
iad. Ach tha tuilleadh a dhlth air a’
Ghkidhealtachd a chum a cur anns an
t-suidheachadh a bhios coimh-ionann ri
cekrnan eile a thaobh crannchur.
Tha saibhreas nach beag ceangailte ri
iasgachd. Nan rachadh aig na h-iasgairean
ar se61 fhaotainn gu am bathar a chur gu
margadh ’na km, bu mhor an leas sin. Ach
mar tha suidheachadh na diithcha an diugh,
chan ’eil seo furasda. Tha bataichean-
toiteach luath gann, agus ged bhiodh iad na
bu llonmhoire, co, as eugmhais cuideachaidh
o ionmhais na rloghachd, a rachadh an dkil
na cosdais, mur faigheadh tu buidheann
bheairteach a ghabhadh an gnothuch os
laimh, chan ann air ghaol nan iasgairean,
ach a chum am buannachd f&n? Tha
faraidhean an diugh mar nach robh iad
riamh. Eadar Galldachd is Gkidhealtachd
tha iad neo-chumanta. Math dh’fhaoidte
nach gabh cuisean a bhi air a chaochladh an
uair tha gach goireas cho daor.
* * *
O chionn ghoirid bha daoine a’ toirt
fainear gu robh, agus gu bheil, a’ Ghkidh-