An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volume 35, October 1939--September 1940
(190) Page 182
Download files
Complete book:
Individual page:
Thumbnail gallery: Grid view | List view
182
AN GAIDHEAL.
An t-Sultuin, 1940.
tir againn bho ar saothair fhein, agus
fagaidh sin am barraohd bldh an storas na
rioghachd . chum a’ mh'uinntir a tha ’sna
bailtean-mora aig nach ’eil talamh a
bheathachadh. Fagaidh e cuideachd feumal-
achd dhaoine na’s saoire, agus mar sin tha
deagh fhoghar air a chur gu deagh bhuil
’na bhuannachd do shluagh na rioghachd
gu l^ir gu seachd sonraichte aig am cogaidh.
* * *
Firinn air son a’ mhios so.
Carson a ghabh na cinnich boile,
Agus a smuainicheas na slbigh nl diomhain?
Tha righrean na talmhainn air 4irigh,
Agus tha na h-uachdarain ag gabhail
comhairle le cheile,
An aghaidh lehobhah agus an aghaidh’
Aoin ungta-san, ag radh,
Briseamaid as a cheile an cuibhreach,
Agus tilgeamaid uainn an ciiird ?
Ni an ti a tha ’na shuidhe air n&amh gaire;
Ni an Tighearna fochaid orra.
An sin labhraidh e riu ’na chorraich;
Agus an teas fheirge cuiridh e fo amhluadh
iad.
Gidheadh shuidhich mise mo B-igh air Sion,
Mo shliabh naomh.
—Salm ii., 1-6.
Am Fear-deasachaidh.
SEORAS MARJORIBANKS NACH
MAIREANN.
Bu chruaidh am buille a fhuair buill a’
Chomuinn agus ckirdean na Gkidhlig anns
gach kite an uair a leugh iad gun do
chaochail Sebras Marjoribanks. Bha iad
cho eblach air a bhith ’ga fhaicinn aig M6dan
is cruinneachaidhean Gkidhealach eile an
trbine a neirt, ’na dhuine m6r foghainteach,
fallan, luthmhor, is nach do smuainich iad
riamh gun tigeadh fkilneachadh air a
shlkinte an iiine cho goirid. Ach bha
aithne aig cuid againn nach robh Sebras a’
mealtainn an tomhais slkinte a sheas e anns
na h-Innsean agus an tiis a shaothrach an
obair a’ Chomuinn. Bha e cho uasal ’na
nkdur is a bha e eireachdail ’na phearsa.
Duine caomhail, blkth-ehridheach air an
robh mbr mheas aig gach neach.
Thubhairt e fbin, uair is uair, gum b’e
an tlus is an ckirdeas, na subhailcean is na
beusan krda, a dh’ fhairich e a bha cho
samhlachail an luchd labhairt na Gaidhlig
a cho-bignich e gus a’ chanain sin ionns-
achadh air chor is gun tuigeadh e, an
tomhas eo dhiubh, a’ bhuaidh. a bha aice air
aigne is giulan nan Gaidheal.
Mar dhuine toinisgeil bha fhios aige, ma
bha e gu adhartachadh a dheanamh an
cleachdadh na Gaidhlig gum feumadh e e
fein a cheangal ris a’ Chomunn Ghaidh-
ealach, agus rinn e sin. Tha flos aig an
t-saoghal air mar a shoirbhich leis an togail
na cknain agus an inbhe aird anns an robh
e mar fhear-brosnachaidh.
Mun deach Comunn na h-Oigridh a st&dh-
eachadh thug ar caraid nach maireann a
mach tri de phrlomh dhuaisean a’ Mhbid.
Aig a,’ Mhbd mu dheireadh a bha am baile
Pheairt (1929) choisinn e am bonn bir an
earrainn an litreachais. Air a’ bhliadhna
’na dh4idh sin, aig Mbd Dhimomhain,
choisinn e am bonn bir a tha Comunn
Sgitheanach Ghlaschu a’ toirt seachad
airson feabhais an co-fharpaisean a’ bhebil-
aithris. Dhearbh sin cho coimhlionta ’sa
dh’ fhas e an labhairt na Gaidhlig. Aig
Mbd Inbhirpheofharain an ath bhliadhna
(1931) choisinn e prlomh dhuais na Bkrdachd
agus chaidh a chrunadh an lathair cuid¬
eachd mhoir aig a chuirm-chiuil. Bu mhath
a laigh an crim air a cheann cumachdail,
agus an fhalluinn air a phearsa dhirich.
Chaidh a thaghadh mar bhall de’n
Chomhairle Ghnlomhaich an 1929 ach bu
docha leis Meur Ghlinn-urchaidh a riochd-
achadh agus thug e suas kite do’n neach a
b’ fhaisge air a thaobh chomharran. Air a’
bhliadhna sin fbin ghabh e kite Mgr.
Moffat-Pender air ceann Clann an Fhraoich
agus ghleidh e an inbhe sin gu latha a
bhkis.
Tha mbran an ain-fhios air mar chaidh
Comunn na h-Oigridh a stbidheachadh agus
faodaidh mi an dearbhadh so a thoirt
dhoibh. Is e Alasdair MacEacharn, an
Lunnainn, a thog a’ cheist an toiseach agus
a chuir rim gun rachadh a leithid de
Chomunn a chur air bonn aig Coinneamh
Bhliadhnail a’ Ghearasdain, 1932.
Ghabhadh ris gu toileach. Chaidh earbsa
ri Clann an Fhraoich Comunn na h-Oigridh
a shuidheachadh agus riaghailtean a
dhealbh. Mar Fhear Gairme Clann an
Fhraoich ghabh Mgr. Marjpribanks Comunn
na h-Oigridh fo a sg4ith agus bu churamach
agus bu chliiiiteach a dh’ altrum e suas an
t-klach bg. Chuireadh a’ cheud Feachd air
bonn am Bkgh a’ Chaisteil, Barraidh, am
Mlos an Damhair, 1934, agus bu duilich
learn riamh nach robh e fhbin cbmhla rium
air an Ik sin. Tha a nis sb fichead Feachd
am bith de Chomunn na h-Oigridh agus chan
’eil mbran diubh, ma tha gin idir nach fhaca
AN GAIDHEAL.
An t-Sultuin, 1940.
tir againn bho ar saothair fhein, agus
fagaidh sin am barraohd bldh an storas na
rioghachd . chum a’ mh'uinntir a tha ’sna
bailtean-mora aig nach ’eil talamh a
bheathachadh. Fagaidh e cuideachd feumal-
achd dhaoine na’s saoire, agus mar sin tha
deagh fhoghar air a chur gu deagh bhuil
’na bhuannachd do shluagh na rioghachd
gu l^ir gu seachd sonraichte aig am cogaidh.
* * *
Firinn air son a’ mhios so.
Carson a ghabh na cinnich boile,
Agus a smuainicheas na slbigh nl diomhain?
Tha righrean na talmhainn air 4irigh,
Agus tha na h-uachdarain ag gabhail
comhairle le cheile,
An aghaidh lehobhah agus an aghaidh’
Aoin ungta-san, ag radh,
Briseamaid as a cheile an cuibhreach,
Agus tilgeamaid uainn an ciiird ?
Ni an ti a tha ’na shuidhe air n&amh gaire;
Ni an Tighearna fochaid orra.
An sin labhraidh e riu ’na chorraich;
Agus an teas fheirge cuiridh e fo amhluadh
iad.
Gidheadh shuidhich mise mo B-igh air Sion,
Mo shliabh naomh.
—Salm ii., 1-6.
Am Fear-deasachaidh.
SEORAS MARJORIBANKS NACH
MAIREANN.
Bu chruaidh am buille a fhuair buill a’
Chomuinn agus ckirdean na Gkidhlig anns
gach kite an uair a leugh iad gun do
chaochail Sebras Marjoribanks. Bha iad
cho eblach air a bhith ’ga fhaicinn aig M6dan
is cruinneachaidhean Gkidhealach eile an
trbine a neirt, ’na dhuine m6r foghainteach,
fallan, luthmhor, is nach do smuainich iad
riamh gun tigeadh fkilneachadh air a
shlkinte an iiine cho goirid. Ach bha
aithne aig cuid againn nach robh Sebras a’
mealtainn an tomhais slkinte a sheas e anns
na h-Innsean agus an tiis a shaothrach an
obair a’ Chomuinn. Bha e cho uasal ’na
nkdur is a bha e eireachdail ’na phearsa.
Duine caomhail, blkth-ehridheach air an
robh mbr mheas aig gach neach.
Thubhairt e fbin, uair is uair, gum b’e
an tlus is an ckirdeas, na subhailcean is na
beusan krda, a dh’ fhairich e a bha cho
samhlachail an luchd labhairt na Gaidhlig
a cho-bignich e gus a’ chanain sin ionns-
achadh air chor is gun tuigeadh e, an
tomhas eo dhiubh, a’ bhuaidh. a bha aice air
aigne is giulan nan Gaidheal.
Mar dhuine toinisgeil bha fhios aige, ma
bha e gu adhartachadh a dheanamh an
cleachdadh na Gaidhlig gum feumadh e e
fein a cheangal ris a’ Chomunn Ghaidh-
ealach, agus rinn e sin. Tha flos aig an
t-saoghal air mar a shoirbhich leis an togail
na cknain agus an inbhe aird anns an robh
e mar fhear-brosnachaidh.
Mun deach Comunn na h-Oigridh a st&dh-
eachadh thug ar caraid nach maireann a
mach tri de phrlomh dhuaisean a’ Mhbid.
Aig a,’ Mhbd mu dheireadh a bha am baile
Pheairt (1929) choisinn e am bonn bir an
earrainn an litreachais. Air a’ bhliadhna
’na dh4idh sin, aig Mbd Dhimomhain,
choisinn e am bonn bir a tha Comunn
Sgitheanach Ghlaschu a’ toirt seachad
airson feabhais an co-fharpaisean a’ bhebil-
aithris. Dhearbh sin cho coimhlionta ’sa
dh’ fhas e an labhairt na Gaidhlig. Aig
Mbd Inbhirpheofharain an ath bhliadhna
(1931) choisinn e prlomh dhuais na Bkrdachd
agus chaidh a chrunadh an lathair cuid¬
eachd mhoir aig a chuirm-chiuil. Bu mhath
a laigh an crim air a cheann cumachdail,
agus an fhalluinn air a phearsa dhirich.
Chaidh a thaghadh mar bhall de’n
Chomhairle Ghnlomhaich an 1929 ach bu
docha leis Meur Ghlinn-urchaidh a riochd-
achadh agus thug e suas kite do’n neach a
b’ fhaisge air a thaobh chomharran. Air a’
bhliadhna sin fbin ghabh e kite Mgr.
Moffat-Pender air ceann Clann an Fhraoich
agus ghleidh e an inbhe sin gu latha a
bhkis.
Tha mbran an ain-fhios air mar chaidh
Comunn na h-Oigridh a stbidheachadh agus
faodaidh mi an dearbhadh so a thoirt
dhoibh. Is e Alasdair MacEacharn, an
Lunnainn, a thog a’ cheist an toiseach agus
a chuir rim gun rachadh a leithid de
Chomunn a chur air bonn aig Coinneamh
Bhliadhnail a’ Ghearasdain, 1932.
Ghabhadh ris gu toileach. Chaidh earbsa
ri Clann an Fhraoich Comunn na h-Oigridh
a shuidheachadh agus riaghailtean a
dhealbh. Mar Fhear Gairme Clann an
Fhraoich ghabh Mgr. Marjpribanks Comunn
na h-Oigridh fo a sg4ith agus bu churamach
agus bu chliiiiteach a dh’ altrum e suas an
t-klach bg. Chuireadh a’ cheud Feachd air
bonn am Bkgh a’ Chaisteil, Barraidh, am
Mlos an Damhair, 1934, agus bu duilich
learn riamh nach robh e fhbin cbmhla rium
air an Ik sin. Tha a nis sb fichead Feachd
am bith de Chomunn na h-Oigridh agus chan
’eil mbran diubh, ma tha gin idir nach fhaca
Set display mode to:
Universal Viewer | 
Mirador |
Large image | Transcription
| An Comunn Gàidhealach > An Comunn Gàidhealach Publications > Gaidheal > Volume 35, October 1939--September 1940 > (190) Page 182 |
|---|
| Permanent URL | https://digital.nls.uk/125145464 |
|---|
| Attribution and copyright: |
|
|---|---|
More information
|
|
| Description | The Gael : the official magazine of An Comunn Gaidhealach. Text in Gaelic or English. Some issues contain a supplement for the young. Began with: Vol. 19, no. 2 (Nov. 1923); ceased in 1967 or later. Continues: Comunn Gàidhealach. Deo-gréine. Continued by: Sruth. |
|---|---|
| Shelfmark | U.417 |
| Additional NLS resources: | |
|
More information
|
|
| Description | This contains items published by An Comunn, which are not specifically Mòd-related. It includes journals, annual reports and corporate documents, policy statements, educational resources and published plays and literature. It is arranged alphabetically by title. |
|---|
| Description | A collection of over 400 items published by An Comunn Gàidhealach, the organisation which promotes Gaelic language and culture and organises the Royal National Mòd. Dating from 1891 up to the present day, the collection includes journals and newspapers, annual reports, educational materials, national Mòd programmes, published Mòd literature and music. |
|---|---|
| Additional NLS resources: |
|