Download files
Complete book:
Individual page:
Thumbnail gallery: Grid view | List view
lxxiii
§15. AMSERIAD
Dangosais uchod fod peth o'r testun cyn hyned â'r
ddeuddegfed ganrif ; ceisiais amseru Llywarch hanes yn
hanner olaf y chweched. Nid yn ei oes ei hun y buesid
yn ei wneud yn brif gymeriad cyfarwyddyd o'r fath.
Felly rhaid gadael bwlch ar ôl y chweched iddo gael
amser i aeddfedu fel deunydd chwedl. Os cywir yw
rhoi Cynddylan yn nechrau'r seithfed, gofynnir ysbaid
iddo yntau aeddfedu yn gyfîelyb, ac felly cynigiais mai
rhywdro tua chanol y nawfed y Uuniwyd y ddau gyfar-
wyddyd, dyweder oddeutu 850. Yn y chweched yr oedd
tiriogaethau'r Brython yn llawer lletach na Chymru
heddiw. Yng nghanu Llywarch crebychodd Cymru i'w
maint presennol ; erys atgof am y Gogledd, ond lleddir
Gwên, yr olaf o'i feibion, ar oror Cymru heddiw. Cladd-
esid un ohonynt yn Llangollen, ac un arall ym Mwlch
Rhiw Felen yn ymyl. Dengys geiriau Heledd fod
dyffryn Hafren, ac Ercal yn Sir Amwythig, yn llaw'r
gelyn. Nid oes i Drenn berchen mwyn, a'i noddfa hi
yw glannau Dwyryw, y tu uchaf i Berriew, Aber-ryw,^
cwrr Sir Drefaldwyn, goror Powys.
Os yw'r Mabinogi yn esgeuluso Powys, ac yn rhoi
chwedlau Gwynedd, Dyfed, a Gwent yn unig, dyma
gyfarwyddyd sy'n sicr yn deillio o Bowys, eithr nid o
Bowys yn nydd ei bri, ond mewn cyfnod o adfyd, a
thristwch. Dioddefodd lawer mewn rhyfeloedd yn
erbyn Mercia ; bu Offa farw yn 796, a chyn hynny
gwelodd gwŷr Powys Glawdd Ofía yn torri trwy eu
gwlad i'r môr, ac yn ysgar rhan helaeth ohoni oddi wrth
y gweddill. Yn 822, yn ôl nodyn cwta yn yr Annales,
cymerodd y Saeson feddiant o Bowys.^ Yn 854-5, bu
» Cf. R.P. 129 b 39, aberryw odli â dryw.
- Cy. ix, 164, regionem poyuis in sua potestate traxerunt.
§15. AMSERIAD
Dangosais uchod fod peth o'r testun cyn hyned â'r
ddeuddegfed ganrif ; ceisiais amseru Llywarch hanes yn
hanner olaf y chweched. Nid yn ei oes ei hun y buesid
yn ei wneud yn brif gymeriad cyfarwyddyd o'r fath.
Felly rhaid gadael bwlch ar ôl y chweched iddo gael
amser i aeddfedu fel deunydd chwedl. Os cywir yw
rhoi Cynddylan yn nechrau'r seithfed, gofynnir ysbaid
iddo yntau aeddfedu yn gyfîelyb, ac felly cynigiais mai
rhywdro tua chanol y nawfed y Uuniwyd y ddau gyfar-
wyddyd, dyweder oddeutu 850. Yn y chweched yr oedd
tiriogaethau'r Brython yn llawer lletach na Chymru
heddiw. Yng nghanu Llywarch crebychodd Cymru i'w
maint presennol ; erys atgof am y Gogledd, ond lleddir
Gwên, yr olaf o'i feibion, ar oror Cymru heddiw. Cladd-
esid un ohonynt yn Llangollen, ac un arall ym Mwlch
Rhiw Felen yn ymyl. Dengys geiriau Heledd fod
dyffryn Hafren, ac Ercal yn Sir Amwythig, yn llaw'r
gelyn. Nid oes i Drenn berchen mwyn, a'i noddfa hi
yw glannau Dwyryw, y tu uchaf i Berriew, Aber-ryw,^
cwrr Sir Drefaldwyn, goror Powys.
Os yw'r Mabinogi yn esgeuluso Powys, ac yn rhoi
chwedlau Gwynedd, Dyfed, a Gwent yn unig, dyma
gyfarwyddyd sy'n sicr yn deillio o Bowys, eithr nid o
Bowys yn nydd ei bri, ond mewn cyfnod o adfyd, a
thristwch. Dioddefodd lawer mewn rhyfeloedd yn
erbyn Mercia ; bu Offa farw yn 796, a chyn hynny
gwelodd gwŷr Powys Glawdd Ofía yn torri trwy eu
gwlad i'r môr, ac yn ysgar rhan helaeth ohoni oddi wrth
y gweddill. Yn 822, yn ôl nodyn cwta yn yr Annales,
cymerodd y Saeson feddiant o Bowys.^ Yn 854-5, bu
» Cf. R.P. 129 b 39, aberryw odli â dryw.
- Cy. ix, 164, regionem poyuis in sua potestate traxerunt.
Set display mode to: Large image | Transcription
Images and transcriptions on this page, including medium image downloads, may be used under the Creative Commons Attribution 4.0 International Licence unless otherwise stated. 
| Early Gaelic Book Collections > Matheson Collection > Canu Llywarch Hen > (77) |
|---|
| Permanent URL | https://digital.nls.uk/76549209 |
|---|
| Description | Welsh poetry. Llywarch Hen (Llywarch the Old) was a hero of the British 'Old North' (Scotland and Northern England) to whom the poetry was originally attributed. |
|---|---|
| Shelfmark | Mat.51 |
| Additional NLS resources: | |
| Attribution and copyright: |
|
More information
|
|
| Description | Items from a collection of 170 volumes relating to Gaelic matters. Mainly philological works in the Celtic and some non-Celtic languages. Some books extensively annotated by Angus Matheson, the first Professor of Celtic at Glasgow University. |
|---|
| Description | Selected items from five 'Special and Named Printed Collections'. Includes books in Gaelic and other Celtic languages, works about the Gaels, their languages, literature, culture and history. |
|---|