Books and other items printed in Gaelic from 1871 to 1900 > Iomradh air craobhsgaoileadh an t-soisgeil

EAGLAIS SHADE NA H-ALBA.
\Ianuaraidh 1, 188:3.
PADRITIG HAMILTON.
B'e ail duiu' uasal òg, ainnieil so a' cheud fhianuis a
dh'fhuiling air soa au t-soisgeil aig am an Ath-leasach-
aidh an Albainn. Rugadh e 's a' bhliadhna 1503. Bha
c de theagblaich inbhich ; bba e 'n a mhac bràthar do
Iarla Arainn, agus bha e càirdeach do Righ Seumas a
ciiig. Bha e air 'fhòghlum air son na h-Eaglais. An
uair nach robh e ach 'n a fhòghlumaiche chaidh tiofcal
àrd anns au Eaglais, maille ris a' blieathachadh a bha 'n a
chois a bhuileachadh air ; agus cha-n 'eil teagamh nan
d'fhan e ann an Eaglais na Kòimhe nach faodadh e le
maoidhean a chàirdean mora eirigh gu aon de na h-aitean
a's airde ! 6 an Eaglais sin. Ach bha e air òrduchadh air
dhòigh eile.
Au dèigh dol troiinh chùrsa fòghluim ann an Albainn,
chaidh e thairis chum c feiu a dheanamh na's coimh-
lionta anus gach eolas a bha 'dol 's an linn. An uair
a ràiuig e Paris, fhuair c gu'n robh am baile air a
ghluasad le teagasgan Luther. Tha aobhar a chreidsinn
gu'n do ghabh e an sin ris an t-soisgeul le 'uile chridhe ;
oir an dèigh pilltinn d'a dhùthaicli agus a chomhnuidb a
thogail ann an Cill-ribhinn (St. Andrews), labhair e agus
ghiùlain e e feiu air a leithid a dhòigh agus gu'n do
dhùisg e amharusan luchd-riaghlaidh na h-Eaglais.
Air eagal gu'n cuirteadh an làimh e, agus air son colas
na b'fharsuinne fhaotainn air teagasgan an t-soisgeil,
theich e do'n Ghearmailt, agus an sin bha mòran conalt-
raidh aige ri Luther, agus Melanchthon, agus ri Francis
Lambert. Thàinig e air ais 's a' bhliadhna 1527, agus
thòisich e air an t-soisgeul a shearmonachadh gu follais-
each agus gu dàna.
Eè ùine cha robh dragh air a chur air. Eadhon ann
an Cill-ribhinn bha tomhas iongantach de shaorsa air a
cheadachadh dha. Ach bha a lion air a shuidheachadh
gu fealltach leis a' Chardinal Beaton, agus an uair a
chunnaic c a chothrom cha d' rinn e dàil na b' f haide. Bha
Hamilton air a dhiteadh gu bhi air a losgadh. B'iad so
na puingean air sou an robh e air a dhiteadh : —
1. Gu bheil truaillidheachd peacaidh a' fantuinn ann
an cloinn an deigh am baistidh. 2. Nach urrainn
uine le cumhachd a shaor thoile fèin maith air bith a
dheanamh. 3. Nach 'eil duine air bith gun pheacadh
f hade's a beò e. 4. Gu'm faod fio3 a bhi aig na h-uile
fior Chriosduidh air e fein a bhi ann an staid grliis. 5.
Nach 'eil duine air 'fhireauachadh le oibribh, ach le creid-
imh a mhain. 6. Nach 'oil oibre maithe a' deanamh duine
mhaith, ach gu bheil duine maith a' deanamh oibre
maithe. 7. Gu bheil creidimh, dòchas, agus grkdh cho
dlùth-cheangailte r'a chèile, agus esan aig am bheil aon
diubh gu bheil iad uile aige, agus esan a tha dh'easbhuidh
aoin diubh gu bheil e dh'easbhuidh an iomlain. 8. Gur
e so an seadh anns am bheil Dia 'n a ughdar peacaidh,
gu bheil e a' toirt air falbh a ghràis, agus au uair a tha
gràs air a thoirt air falbh, cha-n urrainu duine gun
pheacachadh. 9. Gur teagasg diabhluidh a bhi 'g ràdii
gu bheil dol fo pheauas-eaglais a' cosnadh maitheanais
peacaidh. 10. Nach 'eil faosaid ri sagart feumail
chum tearnaidh. 11. Nach 'cil purgadair ann. 12.
Gu'n robh na priomh-aithraicheau naomha ann au
neamh roimh de Cliriosd fulaug ; Agus 13 Gur e am
Pàpa an t-Ana-criosd ; agus gu bheil an t-aon chumh-
achd aig na h-uile sagart a's a tha aig a' Phàpa.
Air feasgar an latha air an do dhiteadh e bha an duiu'
òg, flathail, urramach so air a chur gu bàs ; oir bha
eagal air a' Chardinal gu'm fao ladh an righ tighinn 's an
eadraiguim. Bha e air a cheangal ri posta, dim conn-
aidh air a chur in' a thimchioll, agus fùdar air a chur
ris. An uair a las am fùdar cha do chuir e teine ris
a' chonnadh, ach loisg e aodann agus lamhan Mhr.
Hamilton gu h-olc. Anns an t-suidheachadh chràiteach
so dh'fhan c ag urnuigh le creidimh agus misnich gun
fhàilneachadh gus an d'fhuaradh tuilleadh fùdair as a'
chaisteal. Chaidh an sin an teine fbadadh, agus mar so
fhuair Pàdruig Hamilton bàs, ag earbsadh 'anama ri Dia
agusag urnuigh gu'n soillsicheadh solu3 glòrmhor an t-soi-
sgeil an tir a bha air a comhdachadh le tiugh dhorchadas.
Cha robh a mhinistrealachd ach goirid, ach bha i
tarbhach ; agus bha a bhàs 'n a chion-fàth air tuill-
eadh smuaineachaidh a dhùsgadb, agus tuilleadh ranns-
achaidh mu theagasgan an t-soisgeil na bha eadhon a
bheatha.
— o —
I0MRADH
MU SHAOTHAIK NA H-EAGLAIS ANNS NA COLONIES.
COLONIAL MISSIONS.
THA Mr. Eltnslie, a tha 'n a mhinistear ann an Cille- | sgriobhadh mar a leanas a dh'ionnsuidh cleireach a'
chriosd, am Baile Chauterbury ann an New Zealand, a' Chomuinn ; agus cha 'n arrainu e bhi, nach toir a