Skip to main content

‹‹‹ prev (1)

(3) next ›››

(2)
Two
Sruth, Di-ardaoin, 18mh latha de’n t-Sultuin 1969
fruth
Di-ardaoin, 18mh latha de-n t-Sultuin,
Thursday, 18th September, 1969
1969
COME INTO THE GARDEN, MAUD
Events and happenings these days follow so close on
each other’s heels that some of the matters which should
be kept in front of the public eye for continuous discussion
are often forgotten like nine-days’ wonders. One such
matter was the Report of the Maud Commission. For
those of our readers who might be a little vague about
Maud, it was the Commission which reported on the
unseen mass of beureaucracy which effectively governs
this country.
Maud found that all in our democratic garden is far
from being lovely. The invitation of Maud into this garden
at least indicated in some high quarters the desire to know
more about the way we are ruled and over-ruled in Britain.
The members of the Commission said that they were
fully aware that few people in Britain trouble — or feel able
— to keep in touch with what is done for them and in their
name in local government matters.
The members of the Maud Commission saw this
picture but failed to interpret it for John Citizen. In fact
they proposed a number of enlarged regional authorities
each of which will consolidate a great many of the functions
exercised at present by smaller local authorities.
While one can argue in favour of the trend towards
“regionalisation”, one must at the same time be aware
that these regional governmental set-ups will need a large
corpus of advisers attached to them like leeches.
The real power lies behind the public face; with fhe
anonymous public servant who, by virtue of his position
and function, is the real master.
Anthony Jay has said:
“Regionalism, administrative reorganization, constitutional
reform: they are all in the air at the moment, and the air is
a lot fresher for it. But there is a terrible danger that, when
the revolution comes, it will be a bureaucrat’s revolution:
aimed at making it easier for officials to run our lives for
us: a danger that we will then find the irritations caused by
inept bureacratic interference replaced by the deeper frustra¬
tion caused by strong and efficient bureaucratic control It
will not be done from malice or lust for power, merely for
convenience and organisational logic. But the logic of the
administrator rests on different premises from the logic of the
ordinary citizen. What is tantalizing is that they do not have
to clash: there is, if only we can grasp it, an opoortunitv to
let the necessary bureaucratic revolution take place and at
the same time give back to the ordinary citizen the involve¬
ment. the influence and the importance which have been
gradually strippd from him over the past fifty years and
more.”
We say Amen to that.
TEAGASG CREIDEAMH ANNS NA SGOILEAN
Tha e iongantach ann an aite a tha fhathast cho laidir
anns a’Chreideamh Chriosdaidh n Alba gu bheil teagasg
creideamh anns na h-ard-sgoilean Prostanach anns an staid
anns a bheil e.
Tha e mar uallach air comhairlean nan siorrachd
faieinn gu bheil creideamh air a teagasg anns na sgoilean a
tha fo’n ughdarras agus cluinnidh parantan gu bheil a’chlann
aca a’faighinn oilean ann an creideamh a h-uile madainn no
aig am sonraichte eile uair no dha ’san t-seachdain. ach
nam faighneachadh iad dhe’n chloinn de fhuair iad ri
ionnsachadh aig na h-amannan sin docha gun cuireadh e
ioghnadh orra.
Gheibheadh iad a mach gu robh a’chlann ’nan suidhe
gun a bhith deanamh rud sam bith, no a’leughadh leabh-
raichean aig nach robh buntainn sam bith ri creideamh, no
ag ionnsachadh cuspair eile, no (an rud as miosa buileach)
a’faighinn teagasg neonach aig nach eil moran coltais ri
creideamh am parantan.
Chan eil luchd-stiuiridh an fhoghluim, no ard-mhaigh-
stirean-sgoile, no tidsearan ri’n coireachadh airson seo.
Canaidh a’cheud fheadhainn a dh’ainmich mi nach eil
tidsearan gu leor aca a fhuair ionnsachadh freagarrach
airson creideamh a theagasg agus gu feum a h-uile fear is
te tionndadh ris an obair seo. Faodaidh iad a radh cuid-
eachd gun do gheall a’chuid mhor de na tidsearan air a’
bhileig a lion iad ag iarraidh obair anns an t-siorrachd anns
a bheil iad gum bitheadh iad deonach creideamh a theagasg.
Ach dh’fhaodadh gu bheil eagal air treud aca nach fhaigh
iad an t-aite, no gum bitheadh e ’nan aghaidh nam bitheadh
iad ag iarraidh aite eile nach robh iad deonach creideamh
a theagasg.
Dh’fhaodadh na comhairlean siorrachd ministearan a
phaigheadh airson na h-obrach seo a dheanamh anns na
sgoilean gus am faighear tidsearan aig a bheil foghlum
freagarrach air a shon. Ged nach bitheadh tide aig ministear
na sglre a h-uile clas anns an sgoii a ghabhail dh’fhaodadh
ministearan a sgirean faisg air laimh a thqirt a stigh
cuideachd.
B’fhearr leth-nair ’s a'mhios de theagasg bho fhear
dha’n aithne a ghnothach agus aig a bheil tlachd ann na
uair ’san t-seachdain bho fhear aig nach eil a h-aon dhiubh
sin.
FAWINN
Am ModNaiseanta
Air an t-seachdain sa chaidh
bha mi aig coinneamhan tim-
cheall air a’ Mhod Naiseanta
anns an Agaidh Mhor. Thog an
Ceann-Suidhe Calum s mi fhin
anns a’ bhaile agus b’e solas a
bh’ ann a bhith nar suidhe gu
socair comhfhurtail ann an car
cho eireachdaii, a bha comas-
ach air ar giulan do ar ceamn
—uidhe aim an ceithir uairean
a thide, agus sin an deidh leth-
uair co-dhiu a chur seachad air
greim stuama a gabhail ann am
Bail-a-Chloichridh.
Bho ’n am a chuala sinn gu
robh Mod gu bhith ann am
Baideanach bha sinn cleachta ri
bhith a’ duinntinn “An
Aghaidh Mhor” mar ainm a
bhaile. An lath ud anns a’ char
bha Calum ag innse dhuinn gu
bheil an t-ainm, “An Agaidh
Mhor” air buaidh. fhaotainn a
nise. A’ feuchainn ri dreach
Beurla a chur air fuaimean na
Gaidhlig tha na Goill air
uairean a’ deanamh a leithid de
mheablaich s nacheil e an com-
hnaidh furasda a bhith cinn-
teach ciamar a chaidh na faclan
a radh air tus, no de bu chiall
daibh. Saoilidh sinn uaireannan
nach do ghabh iad moran suim
anns a chuis agus gu robh iad
coma de cho faisg sa rachadh
iad air fuaim nan ainmean, ach
faodaidh ar co-aithreachadh a
bhith riutha a chionn gu bheil
moran fnuaimean an litreach-
adh na Gaidhlig aig nacheil an
coimeas idir anns a‘ Bheurla.
Ach seo aon rud mu nach leig
sinn a leas a dhol troimh a’
cheile.
Air a‘ rathad suas do’n
Agaidh Mhor cha robh moran
maille enn. Tha piosan dhe’n
“Rathad Mhor Tuathach” a tha
gu math cumhang lubach, agus
nuair a bhitheas larai no cara¬
van air thoiseach feumar
foighidinn a chleachdadh; cha
robh cion foighidinn ri fhaicinn
’nar cuideachd-ne. Mar sin ged
a bha cuid dhe’m triall sliogach,
mar a theireadh an Runaire,
(no slaodach, mar a theireadh
ar Ceann-Suidhe) cha robh
curam oimn mu bhith anns an
Agaidh Mhor aig tri uairean,
am na ceud choinneamh.
Bithidh turusaich a’ coimeas
an rathaid chuagaich seo ri
rathad an taoibh an iar troimh
Lochabar. Ged a tha an t-astar
sin nas fhaide, tha e nas luaithe,
aon uair s gum bi duine
seachad air an earrann luain-
each ud eile taobh Loch
Laomainn. Le seo san amharc
bha mo chompanaich a beach-
dachadh an rachadh iad fhein,
air an tilleadh an ath latha, a
nunn troimh Lagan gu bhith mu
dheas na bu traithe. Chuala mi
fear ag radh riutha an deidh
dhuinn ruigheachd gum b’e an
rathad a thainig iad fada a bu
ghiorra dhaibh, a’ cuimh-
neachadh air a phios taobh Loch
Lagain. Bho’n a bha mise a’
cumail orm gu ’n iar-tuath, cha
chuala mi de’ a’ diomhairle a
ghabh iad.
Chumadh na coinneamhan
seo air laraich a Mhoid a chum
s gum bitheadh cothrom
againn a bhith a’ coinneachadh
ri cuid de bhuill na comhairle
ionadail agus riuthasan air a
bheil curab ionad nan cleas, an
“saintear.” Bha fiosrachadh
mionaideach mu ar coinneimh
mu’ n deasachadh a rinneadh le
muinntir an aite, agus gu
h-araidh leis an Runaire aca,
an t-Athair Daibhidh Keith
Ghabh an triuir againn ri cuir¬
eadh tadhal air an t-sagart
feasgar an deidh nan coinneam¬
han. An sin fhuair sinn coth¬
rom bruidhinu air an telefon
ris a’ Chanan Sidney Mac-
Eoghain a tha a nise air a
chuidheachadh an Ceann-a-
ghiuthsadh; thug mi an aire,
ged nach cluinn sinn oran
bhuaidhe ach ainneamh a nise,
gu bheil an guth aige, a’
bruidhinn fhein, cho siubhlach
fonamhor sa bha e riamh.
Mar as aithne do’n mhor-
chuid tha am Mod am bliadhna
a’ toiseachadh air Diardaoin
leis a’ chloinn agus a’ cumail
air fad na h-ath sheachdain leis
na- h-inbhich, coig latha gu leth
de cho fharpaisean an aite a
ceithir. Tha seo a’ toirt cothroim
air gnothaichean ura a chur air
adhart Disatharna eadar teachd
oigridh is inbhich. Bithidh
cothrom an latha sin air cuid
dhe na piobairean as fhearr a
chluinntinn, agus air cluich
An Comunn An
Sasuinn
North of England Branch
Air an dara latha de’n
Damhar bidh coinneamh ga
cumail ’sa “chaisteal Nuadh
na taobh tuath de Shasuinn”
feuch an gabh meur de’n
Chomunn Ghaidhealach a
chur air chois.
An deidh na coinneamh
tha duil ceilidh a bhith ann
le piobaireachd, dannsadh
orain an Gaidhlig ’sam Beurla
’smar sin.
’Se an dotair Niall Mac-
Fhitheachain a Tynemouth a
rinn a’ cheud rannsachadh
air a’ chuis. Tha e nise an
deidh beagan cuideachaidh
fhaotainn agus dochas math
aige gu fritheal grunnan a
choinneamh. ’Sann a mhuinn-
tir Mhuile bhuinneas Niall.
The force behind the att¬
empt to form a Branch of
An Comunn Gaidhealach on
Tyneside is Dr Neil Mack-
ichan, a very keen student of
Gaelic language and culture.
His people came from Mull.
The inaugural meeting of
the proposed North of Eng¬
land Branch is scheduled for
2nd October at 8 p.m. in the
Church Hall, Church of the
Holy Nativity Chapel House
Estate, Newcastle upon Tyne
5 and all those interested
should get in touch with Mr
R. J. Black, 27 Walwick Rd.,
Earsdon, Telephone, Whitley
Bay 29541.
A ceilidh will follow the
business meeting and it is
hoped that an official of An
Comunn will be in attend-
iomain fhaicinn eadar an da
sgioba aiumeil, Ceann-a-ghiuth-
saidh agus Bail-ur-an-t-sleibhe.
Is math aithris gu bheil e an
comas Modaratar na bliadhna,
am Fior-Urramach Tomas Mac
Calmain, a bhith san duthaich
aig an am, agus a bhith air
ceann na seirbhis latha na
Sabaid. Diciadain, oidhche an
drama, bithidh sgiobachan a
Bac, Portnalang, agus Duneid-
eann, a’ toirt dhuinn dealbhan
cluiche. Bheir am barrachd
uine am bliadhna cothrom nas
fhearr do phearsachan cluiche
agus do ’n t-sluagh.
Se cuis ioghnaidh araidh a
bhitheas anns an talla mhor far
a bheil rinc na deighe, nuair a
chithear e le urlar fiodha agus
le seithrichean a bheir aite
suidhe do suas ri ceithir mile.
Le aon chuirm Dihaoine an aite
na dha abhaisteach cha bi
uiread de chabhag anns a chuis.
Bithidh doighean ura air an
cleachdadh cuideachd a thaobh
imeachd, eideadh, is ciuil, aig
crunadh a’ bhaird.
Am measg na feadhainn a
bhitheas a’ frithealadh a’ mhoid,
aon chuid ’nan co fharpaisich
no ’nan luchd-eisdeachd, bha
iomagain an siud san seo a
thaobh de a bhitheadh rompa
an aite far nach robh Mod
riamh roimhe- Shuidhicheadh
an saintear an toiseach fa chom-
hair chleasan geamhraidh. Tha
feill air a nise fad na bliadhna
airson sgeiteadh is snamh is
siubhal.
Bha fhios aig daoine nacii
bitheadh gnothaichean saor agus
b’i a’ cheist am bitheadh iad
deonach prisean a lughdachadh
airson am Mod fhaotainn. Bhon
a fhuair iad am Mod am bi
daoine deonach tilleadh bliadhn
eile? Tha e follaiseach gu
bheil iarraidh air aoidheachd
anns na taighean-osda. Chaneil
gu leor ann dhiubh fhathast;
tha iad a’ sior-thogail.
Cha bhith cion choisirean is
cho-fharpaisich eile ann. Tha an
aireamh air fad suas air an
uiridh. Tha aona choisir dheug
a’ seimn airson Cuach Lovait is
Thulaich Bhardainn, an co-
fharpais mhor dheireannach a’
Mhoid Di haoine. Theagamh
gun tig moran a steach gach
latha o’n duthaich mu’n cuairt.
Dhaibhsan a dh’ iarras oidhche
no corr a chur seachad anns a’
bhaile, bithidh a furasda
aite fuirich fhaotainn fhath^st.
Chaneil doigh nach bi a
chliu fhein ri aithris ri am mu’n
cheud Mhod anns an Agaidh
Mhor.
WOW
is the time to book for
your Winter sunshine holiday
or cruise.
Brochures available on request
NESS
TRAVEL
78 CHURCH ST
'''A INVERNESS
Affiliated MemberT«|. 34777 Or 34888